"Moskvanın təsirinin azalmasını gizlətmək mümkün deyil" - Markedonov

“Azərbaycan və Ermənistan arasında münaqişənin kəskinləşməsi fonunda Rusiya sadəcə olaraq mübarizədən yuxarı qalxa bilməz - bu, Ermənistanda anti-Rusiya əhval-ruhiyyəsini artırmağa zəmanət verir və Azərbaycanı heç bir güzəştə getməyə məcbur etməyəcək, lakin Moskvanın susqunluğundan istifadə olunacaq”.

Bizimyol.info xəbər verir ki, bunu MDBMİ Beynəlxalq Araşdırmalar İnstitutunun aparıcı elmi işçisi Sergey Markedonov Rusiyanın “ForbesRu” saytı üçün məqaləsində yazıb.
Məqalədə qeyd edilir:
"Ermənistan-Azərbaycan sərhədində yeni silahlı eskalasiya uzun müddətdir davam edən etno-siyasi münaqişədə heç bir yeni tendensiya açmayıb. Baxmayaraq ki, “Dağlıq Qarabağ” qarşıdurmanın özəyini təşkil edir, amma bu münaqişəni “Dağlıq Qarabağ” adlandırmaq səhv olar.
İdeal sərhədlər uğrunda bir-biri ilə vuruşan iki qonşu dövlət gələcək illər, milli təhlükəsizliklərini təmin etmək üçün strateji hesablanmış həll yolu tapmağa çalışırlar. Lakin yeni eskalasiya əvvəlkindən qat-qat aydındır, Qafqaz münaqişəsi düyünlərindən birinin açılmasında bu və ya digər şəkildə iştirak edən bütün tərəflərin maraqlarını, problemlərini və zəifliklərini vurğulayır.
Ermənistan və Azərbaycan 2022-ci ilə qədər Rusiya və Qərbin fikir ayrılıqlarına, hətta bir çox cəbhələrdə birbaşa qarşıdurmalarına baxmayaraq, bir-biri ilə əməkdaşlıq etdiyi ərazi olub. Hətta 2021-ci ilin dekabrında Brüsseldə ilk üçtərəfli sammit ərəfəsində Şarl Mişel və Fransa Prezidenti Emmanuel Makron ilə telefon danışıqlarında Vladimir Putin gələcək müzakirə gündəmini müzakirə etdi və razılaşdı. Amma sonra ikinci turdan başlayaraq “vahid Avropa”nın paytaxtında bütün görüşlər sanki sülh prosesində Rusiya yoxdur kimi keçirilir. Press-relizlərdə nə Qarabağdakı Rusiya sülhməramlıları, nə də Moskvanın sərhədin demarkasiyası və delimitasiyasında xüsusi rolu qeyd olunmur. ATƏT-in Minsk qrupunun fəaliyyəti faktiki olaraq dondurulub. Hüquqi baxımdan bu format mövcuddur, amma praktikada birgə koordinasiya yoxdur.
Aİ və ABŞ Moskvanın hərəkətlərini açıq şəkildə tənqid etmir. Sentyabr eskalasiyası zamanı ABŞ Dövlət Departamentinin sözçüsü Ned Prays hətta Rusiyanı qan tökülməsini dayandırmaq üçün əlində olan bütün resurslardan istifadə etməyə çağırıb. Amma eyni zamanda, görünür, Qərb də Moskvanın Azərbaycanda, xüsusən də Ermənistandakı fəaliyyətindən məyus olduğunu görür.
Bu gün Rusiya tənqid atəşi altındadır. Bakı onun hərəkətlərini İrəvanla münaqişənin yekun həllini ləngitmək hesab edir, Ermənistan isə həm son sentyabr hadisələrinə, həm də avqustda Laçında baş verən gərginliyə təmkinli reaksiyasından məyusdur.
Nensi Pelosinin İrəvana, sərhəddəki toqquşmalardan sonra isti səfəri ABŞ-ın sülh prosesində səylərini necə gücləndirməyə çalışdığının əyani sübutudur. Bütün müstəqillik illərində ABŞ-ın belə səviyyəli dövlət xadimi Ermənistana bir dəfə də olsun gəlməyib. Konqresin Nümayəndələr Palatasının sədri Moskva ilə polemikaya girmədən Azərbaycanı sərt şəkildə pisləyib və Ermənistana yardım vəd edib. Bu jest, təbii ki, Ermənistanda ictimai əhval-ruhiyyəni bir gecədə dəyişmədi. Lakin Moskvanın ictimai passivliyi fonunda bu cür bəyanatlar Rusiyanın hərəkətlərinin tənqidi qavranılmasına kömək edir və Amerikanın müsbət imicini gücləndirir.
Bu arada İrəvanın geosiyasi dönüşü və ya əsas müttəfiqinin dəyişməsi ilə bağlı nəticə çıxarmaq tezdir. ABŞ Türkiyə və Azərbaycanla əməkdaşlıqda son dərəcə maraqlıdır. Vaşinqton üçün Ankara, Moskva və Tehrandan ibarət Avrasiya ittifaqının yaradılması Amerika strateqlərinin qarşısını almağa çalışdıqları təhlükəli dönüş olardı. Və buna görə də Vaşinqton İrəvanla Bakı arasında seçim etməyəcək. ABŞ Aİ kimi Avropaya karbohidrogen tədarükünün şaxələndirilməsində son dərəcə maraqlıdır. Və bu baxımdan Azərbaycanın rolu kifayət qədər böyükdür”.
Həmçinin yazıda qeyd edilir ki, Brüssel və Vaşinqton nəinki Bakı və Ankara ilə, heç Moskva ilə də dalaşmaq istəmir.
“Türkiyə və Azərbaycanın Rusiya ilə bir sıra ciddi ziddiyyətləri olsa da (Krımın, Abxaziya və Cənubi Osetiyanın statusundan tutmuş enerji siyasəti məsələlərinə qədər), onlar açıq qarşıdurmaya getmirlər. Onlar anti-Rusiya sanksiyalarına qoşulmurlar və xarici dünyaya hər hansı “pəncərə” saxlamaq bu gün Moskva üçün xüsusilə vacibdir. Eyni zamanda, Ukraynada keçirilən “xüsusi əməliyyat”da iştirak edən Rusiya rəhbərliyi Avrasiyanın istənilən yerində ikinci cəbhəyə dair hər hansı işarədən yayınmağa çalışır. Rusiyanın öz müttəfiqinə münasibətdə göstərdiyi təmkin budur.
Bununla belə, fakt odur ki, bu gün Rusiya çətin dilemmalar qarşısındadır. O, geri çəkilə və döyüşdə müşahidəçi mövqeyi tuta bilməz. Bu, hətta əvvəllər Moskvanı yeganə etibarlı müttəfiq hesab edən Ermənistanda anti-Rusiya əhval-ruhiyyəsini artıracağına zəmanətdir. Bakı ilə əməkdaşlığın iqtisadi faydalarını İrəvanın baha başa gələn dəstəyindən üstün tutmaq ən azı problemlidir. Azərbaycan Rusiya ilə kritik əhəmiyyət kəsb edən Aİ və Türkiyə arasında seçim etməyəcək. Nəticədə, münaqişənin hər iki tərəfinin Rusiyadan uzaqlaşmağa çalışacağı və Qərbə üstünlük verəcəyi bir ssenari yarana bilər. Bununla belə, regionda Moskvanın təsirinin azalmasını gizlətmək mümkün deyil”.

---

---