Gözlənildiyi kimi, Xarkov yaxınlığındakı fenomenal uğurdan sonra Ukrayna Silahlı Qüvvələri (USQ) hücumunu yavaşlatdı. USQ Baş Qərargahının ehtiyatda olan polkovniki və tanınmış hərbi ekspert Oleq Jdanov deyib: “Biz əks-hücumun tempini aşağı saldıq, çünki heç nə əbədi deyil, ehtiyat da məhduddur. Bu gün bizim daim döyüşmək üçün yeni ehtiyatlar gətirmək imkanımız yoxdur. İndi əks-hücumun tempində müəyyən azalma olacaq, lakin o, Xerson istiqamətində, qismən Donetskdə, Seversk-Limanda, Kremennaya ərazisində davam edir”.
Qaçılmaz əməliyyat fasiləsi olduqca qısa oldu. Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Xarkov hücumu bir anda Oskol çayının qərb sahilində dayandı. Kupyansk şəhərinin qərb hissəsi azad edildi, şərq hissəsi isə sol sahildə rus qoşunlarının nəzarətində qaldı. Yəqin ki, düşmən komandanlığı su maneəsinin bir şəkildə müdafiəni təşkil etməyə və böyük bir dəmir yolu qovşağından rus qoşunlarının çürüyən maddi-texniki təminatının maraqlarına uyğun istifadə etməyə çalışacağına inanırdı. Amma bu, baş vermədi.
Ukrayna xüsusi təyinatlı qüvvələrinin KRAKEN xüsusi təyinatlılarının əsgərləri Oskol çayını uğurla keçərək, rus qoşunlarını şəhərin sol sahilindən vurub çıxardılar. Bu arada USQ-nin 92-ci əlahiddə mexanikləşdirilmiş briqadası Kupyanskın sağ sahil hissəsinin azad edilməsini başa çatdırıb. İndi həm şəhərin özü, həm də onun Luqansk və Donetsk vilayətlərinin şimalında yerləşən Rusiya qoşunlarının bir hissəsini təmin edən Volçansk-Kupyansk dəmir yolu xəttinin ən mühüm hissəsi olan Kupyansk-Uzlovaya hissəsi Ukraynanın nəzarəti altındadır.
Kupyanskın azad edilməsinin ikinci mühüm nəticəsi – USQ-nin Oskol çayının sol sahili boyunca gələcək hücumu, Svatovo və Lisiçanska çıxış imkanıdır. Bu da öz növbəsində Donbasdakı rus qoşunlarının qruplaşmasının bütün sağ cinahını təhlükə altına qoyur.Öz növbəsində, Xarkov vilayətində məğlubiyyətə baxmayaraq, rus qoşunları Baxmut və Avdeyevka yaxınlığında hücum cəhdlərini davam etdirir. Ağır itkilər bahasına onlar bəzən 200-300 metr irəliləməyi bacarsalar da, Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin əks-hücumundan sonra ilkin mövqelərinə qayıdırlar. Bu cür cəhdlər heç bir taktiki nəticə vermədiyi üçün sırf siyasi səbəblərlə izah olunur.
Xerson vilayətində USQ-nin hücumu kifayət qədər zəifləsə də, davam edir. Dnepr çayının sağ sahilindəki Rusiya nəzarətinin ərazisi daralır. Onun üzərində tam atəş nəzarəti quruldu və möhkəmləndirmə və digər ləvazimatların sol sahildən sağa çatdırılması cəhdlərinin qarşısı alındı.
Bu, sağ sahildəki rus qoşunlarının əhəmiyyətli bir hissəsində artan ümidsizlik hissinə səbəb olur. Bəzi bölmələr öz mövqelərini tərk edərək, Dnepr sahillərinə yaxınlaşır, hətta “özündüzəlt” primitiv vasitələrdən istifadə edərək çayı keçməyə çalışırlar.
Digərləri isə Ukrayna qoşunları ilə əlaqə qurur və təslim olmaq şərtlərini müzakirə edirlər. Danışıqlar dili ilə desək, buna “beynəlxalq hüququn müdafiəsinə təslim olmaq” deyirlər. Bəziləri tank və digər zirehli maşınlarla Ukrayna mövqelərinə doğru irəliləyir və təslim olur.
İşğal olunmuş ərazilərdə, o cümlədən Krımda kalloborantlar və rusiyapərəst əhali arasında çaxnaşma artır. Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin uğurları fonunda onlar Rusiyaya qaçmağa çalışırlar.Ukrayna Daxili İşlər Nazirliyi rəhbərinin müşaviri Anton Qeraşenko özünün “Telegram” kanalında yazır ki, Donetsk vilayəti ilə Rusiya sərhədində böyük tıxac yaranıb: “Uspenka kəndi istiqamətində yüzlərlə maşın dayanıb. Kalloborantlar başa düşürlər ki, onların çox vaxtları yoxdur. Heç kim Kremlin kömək edəcəyinə inanmır. Ümid edirik ki, tezliklə Donetsk üzərində Ukrayna bayrağını görəcəyik”.
Usq-nin Xarkov və Xerson vilayətlərinə hücumu Ukrayna ətrafında hərbi-siyasi vəziyyəti kökündən dəyişdi. Dünya nəhayət Ukraynanın qələbəsinə inandı. Ukrayna Müdafiə Əlaqə Qrupunun Almaniyanın Ramşteyn şəhərindəki aviabazasında keçirilən hər toplantısı ilə, indi beşincisi, iştirakçı dövlətlərin sayı artır. Hazırda onların sayı 54-dür, eyni zamanda, sentyabrın ilk günlərindən hərbi yardımın həcmi dəfələrlə artıb. Bunların Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin döyüş meydanlarındakı uğurları ilə üst-üstə düşməsi təsadü ola bilməz.
Təchiz etdiyi silahların çeşidini artırmaqdan davamlı olaraq imtina edən Almaniya məhz həmin günlərdə bir sıra məhdudiyyətləri aradan qaldırdı. İndi Ukraynaya təkcə artilleriya deyil, həm də zirehli texnika və digər yüksək texnologiyalı silahlar da gedəcək.
ABŞ öz növbəsində “M982 Excalibur” dəqiq idarə olunan artilleriya sursatlarını da əhatə edəcək 600 milyon dollarlıq yeni yardım paketi elan etdi. Onların özəlliyi bundan ibarətdir ki, 40-dan 57 km-ə qədər olan məsafədə (konfiqurasiyadan asılı olaraq) dairəvi ehtimal olunan sapma 4 m-dir. Artıq Ukrayna Silahlı Qüvvələri bu mərmilərdən məhdud miqdarda da olsa, istifadə edir və yüksək effektivlik nümayiş etdiriblər. “M982” rus hərbçiləri arasında sözün əsl mənasında çaxnaşma yaradır.
İstər-istəməz hərbi məğlubiyyətlər Rusiya diplomatiyasına təsir etdi. Bu, KTMT və ŞƏT görüşlərinin gedişində və nəticələrində aydın görünür. Və son görüş xüsusi diqqətə layiqdir.
Səmərqəndə gedərkən Putin açıq-aydın, ən azı işarəli dəstəyə ümid edirdi. Rusiya mətbuatı Çin və Hindistanın Rusiya ilə birgə anti-Amerika cəbhəsində hərəkət edəcəyinə ümid etdiyini bildirirdi. Bunların heç biri baş vermədi.
Putin Çin tərəfinə "Pekinin Ukrayna böhranında balanslı mövqeyinə" görə təşəkkür edib və Rusiyanın "Çinin bu məsələ ilə bağlı narahatlığını anladığını" bildirib. Çin də görüşdən sonra Ukraynadakı müharibədən bəhs etməyən bir mesaj yayımladı. Yalnız qeyd edlilir ki, Pekin Çinin maraqlarına cavab verən məsələlərdə Moskva ilə qətiyyətli qarşılıqlı fəaliyyətə hazırdır. Bu, Çinin marağı deməkdir, qarşılıqlı maraqlar deyil. Pekin açıq şəkildə Moskvaya öz yerini göstərir.
Amerikalı və britaniyalı ekspertlərin fikrincə, Putinlə Si Szinpin arasında Səmərqənd görüşünün xarakteri onu deməyə əsas verir ki, Çin Moskvanın Ukraynadakı addımlarına qarşı daha tənqidi mövqe tutmağa başlayıb. Bu, hərbi münaqişənin Çin tərəfi üçün iqtisadiyyat və maliyyə sahəsində kifayət qədər arzuolunmaz nəticələrinin olması ilə bağlıdır.
Rusiya ilə Hindistan arasında münasibətlərdə daha qeyri-adi hadisə baş verdi. Baş nazir Narendra Modi Rusiya Prezidenti Vladimir Putinə açıq şəkildə deyib ki, “indi müharibə vaxtı deyil”.Amerikanın RAND korporasiyasının milli təhlükəsizlik üzrə mütəxəssisi Derek Qrossman hesab edir ki, Bu gün Hindistan və Rusiya yollarını ayırıb: “Putini müharibəni bitirməyə fərdi şəkildə inandırmaq əvəzinə, Modi onu açıq şəkildə biabır edib... Hindistandan gələn mesaj ABŞ və ya Qərbdən daha çox ağırlıq daşıyacaq. Çinin qeyri-müəyyən mövqeyi Rusiyaya da fasilə verdirməlidir”.
Qərb ölkələrinin Rusiyaya qarşı sanksiyalar tətbiq etməsindən sonra Putin dəfələrlə Rusiyanın Çin və Hindistana - şərqə baxa biləcəyi üçün təcrid olunmadığını bildirirdi. Putin iqtisadi faydalarına baxmayaraq, Hindistan və Çinin Ukraynada Rusiya müharibəsini davam etdirməkdə maraqlı olmadığını eşitdi. “The New York Times” qeyd edib ki, Dehli və Pekindən gələn siqnallar Moskvanın getdikcə daha dərin beynəlxalq təcrid vəziyyətinə düşdüyünü göstərir.
Bu mənzərəyə KTMT-dəki aşkar böhranı da əlavə etmək lazımdır. Rusiya həm Mərkəzi Asiyada, həm də Cənubi Qafqazda təsirini itirir. Moskva Qırğızıstanla Tacikistan arasında münaqişəyə son qoya bilmədi. Çox güman ki, Çin və Türkiyə bunu edəcək.
ABŞ Konqresinin Nümayəndələr Palatasının sədri Nensi Pelosi nümayişkaranə şəkildə İrəvana gəlib. Üstəlik, onun gəlişi zamanı hava limanında Putinin təsviri və “Əbədi birlikdə” yazısı olan nəhəng pankartları yığışdırıblar. İki il bu plakat yerində idi və birdən yox oldu. İndi heç bir dəqiqə də birlikdə deyillər...
KTMT dövlətlərinin digər paytaxtlarında olduğu kimi, İrəvanda da anladılar ki, Rusiyanın keçmiş SSRİ-də təsirinin deqradasiyası prosesi başlayıb. İstər iqtisadi, istərsə də hərbi-siyasi müqavilələrin strukturu yarımcan vəziyyətdədir. Belə çıxır ki, əslində Moskvanın əlində ciddi heç nə yoxdur. Onun hərbi qüdrəti şişirdilib, texniki cəhətdən isə rus ordusu geridə qalıb. Zabitlər və generallar son müharibə üçün hazırlanıb və daha az sayda. Lakin yaxşı təlim keçmiş və təchiz edilmiş Ukrayna ordusuna həqiqətən müqavimət göstərə bilmirlər.
Putin və onun kamarillası tam siyasi çıxılmaz vəziyyətə düşdü. Moskva bütün gücü ilə danışıqlara başlamağa çalışır, lakin Kiyev rus qoşunları Donbass və Krım da daxil olmaqla, 1991-ci il sərhədlərinə çəkilənə qədər bundan imtina edir.
Putin isə daxili siyasi səbəblər də daxil olmaqla, bu cür radikal addımlar atmağa hazır deyil. Digər tərəfdən, hərbi vəziyyətin yaxşılaşdırılması üçün heç bir perspektiv yoxdur. Əksinə, istər Xerson, istərsə də Zaporojye vilayətlərində növbəti məğlubiyyətə uğrama ehtimalı yüksəkdir.
Bu arada Moskva Avropa və Ukraynanın donacağına dair illüziya ümidi ilə soyuq havaları gözləmək qərarına gəlib. Bunun baş verməyəcəyi artıq aydındır, amma yazda Rusiya üçün vəziyyət daha da pisləşəcək.
Və sonra Rusiyanın yarımparçalanan ömrü və onun sərhədlərinin perimetri boyunca başlayan boşluq tam parçalanmaya çevriləcək.
