Bu yaxınlarda G20 ölkələrinin maliyyə liderlərinin görüşü zamanı Hindistan Ukraynaya qarşı müharibəsinə görə əlavə anti-Rusiya sanksiyalarının müzakirəsindən imtina etdi. Mövcud sanksiyaların dünyanın qalan hissəsinə mənfi təsir etdiyini deyirlər. Bu görüş Rusiya təcavüzünün pislənməsi ilə bağlı mübahisələrə görə birgə bəyanat qəbul edilmədən başa çatdı.
Daha sonra media Hindistanın G20 sammitindəki nümayəndəsi Amitabx Kantın Ukraynadakı müharibədən “geri çəkilmək” və diqqəti dünyada qlobal yoxsulluğa yönəltmək çağırışını yayıb. Onun sözlərinə görə, Avropa diqqətini Ukraynaya yardıma yönəldərək qlobal artımdan, yoxsulluqdan və borc problemlərindən yayınıb. Onun sözlərinə görə, dünya “hərəkət etməli” və “Avropa öz çağırışlarının həllinin tapılmasına çalışmalıdır”.
Əlbəttə, bu cür bəyanatlar gündəmi dəyişmək cəhdindən başqa bir şey deyil. Axı müharibə adi bir epizod deyil, qlobal qaydaların pozulmasıdır. Söhbət ərzaq təhlükəsizliyi məsələlərindən, iqtisadi əlaqələrdə yaranan fəsadlardan və bir çox problemlərdən gedir. Unutmaq olmaz ki, bütün bunlar birlikdə Rusiya təcavüzünün nəticələridir.
Məntiqdən çıxış etsək, deyirlər ki, səhifəni çevirək, davam edək. Bu, səbəblərlə yox, nəticələri ilə məşğul olmaq təklifidir. Səbəblər odur ki, dünyaya yeni problemlər yaradan bu müharibədir, dünyaya yoxsulluq əlavə edən Rusiyanın təcavüzkar müharibəsidir.Bu cür çağırışlar Avropanı Ukraynaya diqqəti dayandırmağa məcbur etməyəcək. G20-də yalnız böyük iqtisadiyyata malik ölkələr təmsil olunur. Bu, hər kəsin öz mövqeyinə malik olduğu klubdur. Yəni G-20 müəyyən ümumi prinsiplər əsasında birləşən ölkələrin təşkilatı deyil. G-20 daxilində G7 və ya NATO təhlükəsizlik blokunun qərarları kimi heç bir qərar verilmir. Ona görə də məncə, biz G20-dən danışanda onun təsirini bir az şişirdirik.
G20-nin sərhədləri üzrə fikirlərin yayılmasına baxdıqda, biz sadəcə olaraq kimin və nəyin ətrafında diskurs təşkil etdiyini təsəvvür edirik. Yəni ki, bəziləri müstəmləkəçiliklə manipulyasiya və oyun oynayaraq yoxsulluğun öhdəsindən gəlməkdə acizliklərini göstərməyə davam edirlər. Kimsə bunu qlobal oyun qaydalarının pozulması kimi qiymətləndirir. Biz isə Avropanın qəbul etməyəcəyi fərqli mövqelər görürük. Üstəlik, Hindistan sözünün ağırlığından asılı olmayaraq, Avropa ölkələri ilə heç bir siyasi ittifaqa daxil deyil.
Ancaq bu cür bəyanatların ortaya çıxmasının səbəblərini indidən təhlil etmək lazımdır. Unutmayaq ki, Hindistan Ukrayna taxılını əvəz edə biləcək potensiala malik ölkədir. Tamamilə mümkündür ki, hindlilər bu cür çağırışların arxasında bizim taxıl bazarımızın bir hissəsini ələ keçirmək ambisiyalarını gizlədirlər. Ən azından ekspert icmasında belə ehtimallar yer alır. Yəni Hindistan məhsul bazarında Ukrayna ilə rəqabətə üstünlük verir.
Xüsusilə Hindistanın Fars körfəzi ölkələrinə taxıl ixracını artırmaq istədiyi məlumdur. Və Ukraynada genişmiqyaslı müharibə başlayanda bu, hadisələrin inkişafına uyğun olaraq, variantlardan biri hesab olunurdu. Yəni məsələn, Səudiyyə Ərəbistanında, digər ərəb ölkələrində hind taxılına Ukrayna taxılını əvəz etmək variantı kimi baxılırdı.Bu gün Ukrayna taxıl ixracını davam etdirərkən, mənfi hadisələrin baş verəcəyi təqdirdə bu variant hələ də rədd edilmir. Yəni Ukraynadan taxıl tədarükü çətinləşərsə, (rusların limanları bağlaması və ya Ukraynadan “Taxıl sazişi”nin uzadılması ilə bağlı problemlər) Hindistan digər ölkələri buğda ilə təmin edə bilər. Ona görə də maliyyə iclasında bu cür bəyanatlar onun öz biznes maraqları kontekstində nəzərdən keçirilməlidir: deyirlər ki, Hindistanın kənd təsərrüfatı perspektivlərini inkişaf etdirmək varkən, niyə diqqət yalnız Ukraynaya yönəldilməlidir?
Müəllif: İqor Semivolos - Yaxın Şərq Araşdırmaları Mərkəzinin icraçı direktoru
Mənbə: UNİAN
Tərcümə AYNA
