“Məktəblilərin asudə vaxtını unutmuşuq və bu vəziyyət təcili olaraq düzəldilməlidir”
 
Yay tətilinin başlanğıcı hər il şagirdlərin valideynləri qarşısında uşaqlarının yay istirahətinin təşkili məsələsini qoyur. Bir çox insan işləyir və bütün vaxtını uşaqları ilə keçirə bilmir. İşləməyənlərin də övladlarının yayını zəngin və maraqlı etmək üçün imkanları yoxdur. Buna görə, tətillərin başlaması ilə getdikcə daha çox uşaq evdə oturur və ya həyətdə boş-boşuna gəzir.
 
Sosial şəbəkələrdə bu yaxınlarda tez-tez verilən suallardan biri: “Yay düşərgələrimiz haradadır və bu yay uşaqlarını kim və harada dincəlməyə göndərəcək?”
 
Bu cür düşərgələr çoxdur, lakin hamısı pulludur. Qiymətlər fərqlidir, ən ucuzu bir uşaq üçün həftədə 100 manatdır. Bəzilərində qiymət həftədə 200 manata (ayda 800 manat) çatır. Bu düşərgələrin və yay məktəblərinin əksəriyyəti Bakı və Abşeron kəndlərindədir. Səhər 8-dən axşam 6-ya qədər cədvələ uyğun işləyirlər. Zəngin bir proqram vəd edirlər. Lakin bir çox ailə bu xərcləri ödəyə bilməz, xüsusən də ailədə bir neçə uşaq varsa.
 
Əvvəllər yetkinlik yaşına çatmayanların yay istirahəti problemi böyük ölçüdə pioner düşərgələri sayəsində həll olunurdu. Oradakı “putyovka”lar simvolik bir məbləğə başa gəlir və xərclərin əksəriyyəti, bir qayda olaraq, həmkarlar ittifaqları tərəfindən ödənilirdi.
 
Pioner düşərgələrində uşaqlar nəinki dincəlir, həm də fiziki fəaliyyətlə məşğul olur, ekskursiyalarda iştirak edirdilər, ümumiyyətlə asudə vaxtları maraqlı idi. Bütün il üçün kifayət qədər təəssüratlar yaranırdı və indi bir çox yaşlı insanlar o günləri nostalji ilə xatırlayırlar.

Təhsil Nazirliyi yanında İctimai Şura sədrinin müavini Nadir İsrafilov AYNA-ya açıqlamasında ibtidai sinifdə oxuduğu zaman əla şagird kimi beynəlxalq əhəmiyyətli pioner düşərgəsi olan Artekə göndərildiyini xatırlayıb. Bu düşərgədə dincəlmək hər Sovet məktəblisinin arzusu idi və bu, uşaqları daha yaxşı oxumağa sövq edirdi.
 
Həmsöhbətimiz bu cür müəssisələrin uşaqların yay istirahətinin təşkilində vacibliyini vurğulayıb: “Xaçmaz rayonundakı məktəblərdən birində müəllim işləyərkən, Nabrandakı pioner düşərgəsinin müdiri vəzifəsinə irəi çəkildim. Düşərgə “İliç yolu” sovxozunun balansında idi. Musiqiçilər də daxil olmaqla 25 nəfərdən ibarət idi ştatı, 5 pioner rəhbəri var idi. Düşərgədə üç növbə işləyir, hər növbə 24 gün davam edirdi. Sovet vaxtında pioner düşərgələri ölkənin bir çox yerində, o cümlədən Abşeronda dəniz yaxınlığında - Mərdəkanda, Şüvəlanda və s. var idi”.
 

“SSRİ-nin dağılması ilə pioner düşərgələri ləğv edildi. Sovet təhsil sisteminə qarşı çıxanlar var idi. Ancaq öyrənilməli bir təhsil sistemi idi. “Pioner” sözü Sovet keçmişini xatırladırdı və çoxları tərəfindən rədd edilirdi. Ancaq “pioner” beynəlxalq bir sözdür. Düşərgələr fərqli adlandırıla bilər, ancaq məhv edilməməli idi. Eyni Nabranda hər şey indi özəl istirahət mərkəzləri ilə dolub. Bu vəziyyət yalnız orada deyil, hər yerdə var. Xüsusi yay düşərgələri çoxdur, amma dövlətin yoxdur”, - deyə ekspert bildirib.

 
Son illərdə bütün ailələr üçün əlçatan olan yay düşərgələrini canlandırmağın zəruriliyi barədə çox danışıldı, amma indiyə qədər heç bir dəyişiklik olmadı. Bu məsələ, İsrafilovun fikrincə, mediada da daxil olmaqla daha tez-tez gündəmə gətirilməlidir: “Çünki medianın dördüncü hakimiyyət adlandırılması əbəs yerə deyil. Dövlət təhsilin inkişafı üçün çox vəsait ayırır, lakin asudə vaxtı unutmamalıyıq. İndi əksər uşaqların yayda tam istirahət etmək imkanı yoxdur. Bu, təhsilin keyfiyyətinə və şagirdlərin sağlamlığına təsir göstərir. Məktəblilərdən fərqli olaraq, tələbələr üçün müxtəlif düşərgələrin keçirildiyi, təhsil və istirahətin birləşdirildiyi yay düşərgələri var”.
 
“Bəzi ölkələrdə dövlət fərdi şəxslərə pulsuz olaraq torpaq sahələri ayırır. Burada uşaqların istirahəti üçün infrastruktur qururlar və bu cür istirahət üçün ödəniş çox demokratikdir. Beləliklə, dövlət investorları maraqlandıra bilər. Mesenatlığı da inkişaf etdirməliyik”, - deyə sədr müavini fikrini tamamlayıb.

“Xidmət-iş” Həmkarlar İttifaqları Federasiyasının sədr müavini Camaləddin İsmayılov da AYNA-ya şərhində deyib ki, SSRİ-də qorunması lazım olan çox şey var idi, amma bunlar edilmədi: “Xüsusilə pioner düşərgələri. Həm də ona görə ki, qərarlar uzaqgörən insanlar tərəfindən verilmirdi. Nəticədə bir çox pioner düşərgəsi satıldı. Artıq pulsuz əsasda belə bir şey yoxdur. Pullu, bahalı düşərgələr var. Və nəticədə məktəblilərin asudə vaxtları ilə vəziyyət acınacaqlıdır”.
 
“Əvvəllər həmkarlar ittifaqları vasitəsi ilə də “putyovka” almaq mümkün idi. İndi Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyasının tabeliyində olan “Xəzər”, “Şahdağ”, “Şəfa” kimi azsayda turizm mərkəzləri var. Uşaqlı ailələr də daxil olmaqla, həmkarlar ittifaqı üzvlərinə “putyovka”lar veririk və təbii ki, bu cür tətil uşaqlar üçün də faydalıdır. Ancaq pioner düşərgələrində qalmaq onlar üçün xüsusilə həyəcanverici idi, çünki hər şey xüsusi olaraq maraqları nəzərə alınaraq uşaqlar üçün edilirdi. Pioner rəhbərləri onlarla məşğul idi”, - deyə müsahibimiz söyləyib.
 
Mütəxəssis uşaqların yay düşərgələrinə ehtiyacının çox olduğunu, bunun təhsil, idman və asudə vaxt anlamına gəldiyini qeyd edib: “Qarabağ müharibəsi zamanı bir çox düşərgə və sanatoriyada məcburi köçkünlər yaşayırdı. İndi onlar artıq yoxdur, amma hələ satılmayan yerlər sıfırdan bərpa olunmalıdır. Həmkarlar ittifaqları şöbəsində, uşaqlı ailələr üçün gözəl bir yer olan Pirşağıda “Qızıl qum” sanatoriyası var idi. İndi orada normal qum da qalmayıb. Hər şey yenidən qurulmalıdır”.
 

İsmayılovun fikrincə, uşaqlar üçün yay düşərgələrini canlandırmaq və oraya hamını yox, müsahibə ilə uşaqlar qəbul etmək lazımdır ki, mehriban bir atmosfer hökm sürsün: “Paytaxtın küçələrində uşaqların asudə vaxtları üçün normal bir infrastruktur yoxdur. Uşaqlar yalnız asfaltda top qova bilərlər. Bəzi yeni binaların həyətlərində təpəciklər, yelləncəklər var, ancaq kiçik uşaqlar üçündür”.

 
“Şəhərdəki məktəblilərin istirahət mərkəzlərindən biri əvvəllər hər rayonda yerləşən pionerlər evləri idi. Mütəxəssislərin rəhbərliyi ilə orada yaradıcılıq dərnəkləri təşkil edilirdi. İndi buna bənzər bir şey yoxdur, ancaq hər bir şəhərdə Təhsil Nazirliyinə aid olan dövlət pulsuz uşaq yaradıcılıq mərkəzləri tikmək lazımdır. Məktəblilərin asudə vaxtını unutmuşuq və bu vəziyyət təcili olaraq düzəldilməlidir”, - deyə həmsöhbətimiz vurğulayıb.

---

---