Fevralın 10-da Rusiyanın növbəti dəfə Ukraynanın mülki infrastrukturuna endirdiyi iki “Kalibr” qanadlı raketi Ukraynanın qonşu Moldova ilə dövlət sərhədini keçib. Bir neçə dəqiqədən sonra həmin raketlər NATO-nun üzvü olan Rumıniyanın hava məkanını da keçib.
Qeyd edək ki, bu, Rusiyanın “Kalibr” raketlərinin təkcə Ukraynanın deyil, digər dövlətlərin də hava məkanını ilk dəfə pozması halı deyil. Beləliklə, Rusiya Ukraynanın hava hücumundan müdafiə qüvvələrinin effektivliyini azaldır. Çünki biz Moldova, Polşa və Rumıniyanın hava məkanında raketləri vura bilmirik.
Və məncə, Rusiya raketlərinin budəfəki manevri operatorun səhvi ilə bağlı idi. Çünki hazırda Şimali Atlantika Alyansı ilə münasibətlərin hər hansı kəskinləşməsi Rusiya üçün sərfəli deyil. Putin indi NATO ilə münasibətləri pisləşdirməkdə maraqlı deyil. Ruslar NATO-nu təhdid edə, Berlin və Varşavaya hansısa nüvə zərbəsindən danışa bilərlər. Amma təhdid etmək başqa, addım atmaq isə tamam başqadır. Onu da xatırlatmaq yerinə düşər ki, sonuncu dəfə 4-cü maddənin tətbiqi Ukraynanın lazımi silahlarla təmin olunması səviyyəsinin artırılması ilə başa çatıb.
Yəni bu cür hadisələrin Rusiyaya xeyri yoxdur, çünki hər belə addımdan sonra Avropa ölkələri Ukraynaya yardım səviyyəsini artırır.Lakin mən istisna etmirəm ki, ruslar NATO-nun reaksiyasını yoxlamaq üçün Alyansa üzv ölkələrə raket ata bilər. Bununla yanaşı, ruslar yoxlama planını daha asan şəkildə həyata keçirə bilərdilər. Məsələn, Belarus ərazisindən, Kalininqrad vilayətindən və ya Finlandiya və ya Baltikyanı ölkələrlə sərhəd bölgəsində bunu edə bilərdilər. Eyni zamanda, Rusiya Federasiyası NATO ölkələrinin hava məkanını pozacaq bir növ ucuz PUA-dan istifadə edə və Alyans ölkələrinin bu pozuntuya reaksiyasını öyrənə bilərdilər.
İndiki halda isə vəziyyət daha ciddidir. Axı ehtiyatı tədricən “əriməkdə olan” kifayət qədər bahalı raketlərdən danışırıq. Və bu, məhz Rumıniyanın hava məkanının pozulması daha çox bu raketlərin koordinatlarını təyin edən operatorun səhvinə bənzədiyini göstərir. Məncə, operator artıq Rumıniya ərazisində müəyyən məsafəni “kəsən” bu “künc”ün olacağını hesablamayıb. Mən onu da istisna etmirəm ki, “Kalibr” raket idarə sistemində texniki nasazlıq var...
Belə bir hadisəyə reaksiyaya gəlincə, görünür, Moldova öz hava məkanının pozulmasına qarşı mübarizə yollarını o qədər də axtarmır. Ona görə də ehtimal etmək olar ki, Moldovanın hava məkanından gələcəkdə Rusiya istifadə edəcək.Başqa bir məsələ isə NATO ölkəsi olan Rumıniyadır. Onun ərazisindəki Rusiya raketi artıq bəzi vasitələrin istifadəsinə səbəb ola bilər. Yəni bu vəziyyətdə olan NATO ölkəsi mümkün qədər sərt reaksiya verməlidir. Ən azı NATO-nun 4-cü maddəsi işə düşməlidir. Yaxud, ən azı NATO ölkələrinin nümayəndələri fövqəladə iclasa toplaşmalı və Rusiya Federasiyası və Ukrayna ilə sərhəddə təhlükəsizliyin yaxşılaşdırılması məsələlərini razılaşdırmalıdırlar. Ona görə də hesab edirəm ki, Buxarest mümkün qədər tez reaksiya verməlidir. Bütün bunlara baxmayaraq, biz başa düşməliyik ki, Rumıniyada bu vəziyyəti diplomatik müstəviyə endirməyə çalışacaq rusiyapərəst elementlər də var.
Rumıniyanın Rusiya raketlərini vurmalı olub-olmamasına gəlincə, hesab edirəm ki, o, bunu edə bilərdi, lakin belə reaksiya üçün kifayət qədər vaxtı olmayıb. Məsələ burasındadır ki, Rumıniya yəqin ki, bu obyektlərdə raket əleyhinə müdafiə sistemlərinin tətbiqi ilə bağlı razılaşmalı olacaq. Çox güman ki, Rumıniyanın hava hücumundan müdafiə bölmələri yerdə qərar qəbul etməyə tələsmir və “yuxarıdan” verilən qərardan asılı qalıblar.
Rusiya raketlərinin trayektoriyasının uğursuzluğu və ya bir növ hədəfdən yayınması onlar üçün nadir hadisə deyil. Ona görə də məncə, hadisəni situasiyaya uyğun adlandırmaq olar. Axı biz Rusiyanın Rumıniyanın və ya Polşanın hava məkanından Ukraynanı atəşə tutmaq üçün sistemli şəkildə istifadə etməsini görməmişik. Və çox güman ki, bu, baş verməyəcək: ruslar NATO ölkələrindən mütləq reaksiya alacaqlar. Rumıniya isə belə bir hadisə təkrarlanarsa, Rusiya raketlərini vurmağa başlaya bilər.
Müəllif: Aleksandr Kovalenko – Ukrayna İnformasiya Müqaviməti qrupunun hərbi-siyasi eksperti
Mənbə: UNİAN
