“Evdə hazırlanan narşərabı dadanlar fərqi anlayır”

Göyçayda narşərab mövsümü
“Narşərab tam yetişmiş, qalınqabıq və şirəli “Gülövşə” sortundan hazırlayırıq ki, dadlı və lətli olsun. Nardan hazırladığımız şərabın dadı da, adı da dillər əzbəridir”.
Göyçay sakini Rəna Əliyeva illərdir bu mövsümdə narşərab hazırlayır. Deyir ki, bu, bir ənənədir, “Payıza təşəkkür” ənənəsi. Yəni bu, bol məhsul, şərab hazırlanmasını labüd edir. Hər bir göyçaylı mətbəxini narşərabsız təsəvvür etmək çətindir. Çünki sous şəklində olan
şərab faydalı və iştahartırıcıdır. Bu il də nar məhsuldarlığı yaxşıdır və narşərab da hər bir kənddə təbii şəkildə hazırlanır.

“Uşaqlıqdan bu ənənəni gördüm ki, nar bağlarında bol məhsul yetişəndən sonra ana- nənələrimiz tam yetişmiş, qırmızı iridənəli, bol şirəli nar sortlarını toplayıb dənələyir. Çünki şərab kal meyvədən, yəni tam yetişməmiş nardan olmaz. Olsa da, əsl narşərabın dadını verməz. Ona görə də çox vaxt narşərab noyabrın əvvəli hazırlanır. Hansı ki, o vaxt ağacdan dərilən nar əsl şərablıqdır”, – Rəna Əliyeva izah edir.
Onun sözlərinə görə, zədəli narlardan da şərab hazırlamaq olar, yetər ki, nar israfa getməsin: “Ən əsası, çalışırıq ki, həmin nar dənələrinin hamısı sağlam olsun. Çünki çürük, zədəli nar dənələri şərabın dadını, tamını dəyişir “.
Rəna xanım deyir ki, şərab gərək iri qabda, ocaq üstə, “Gülövşə” və “Vələs” nar sortlarının qarışığı ilə hazırlansın.

Qadınlar narı dənələyib bitirdikdən sonra onu təmiz su ilə yuyur. Ardınca suyunu tam süzüb qaba yığırlar. Odundan ocaq düzəldilir. Nar dolu qazan ocaq üstünə qoyulur və nar dənələri əlavə olunur. On kiloqramdan artıq nar dənəsinə bir litrlik su əlavə etmək lazımdır, – deyir Rəna Əliyeva. Çünki su narın lətinin tumundan ayrılmasına səbəb olur. Beləcə şərabın hazırlanmasının ilkin mərhələsi baş tutur.
“Adətən ocaq üstə edirik, çünki ocaqda hazırlanan şərabın dadı, keyfiyyəti ayrıdır. Ancaq zəhmətli iş olduğundan ocağa vaxt olmayanda gur yanan qaz üstündə də edirik. Nar dənələri tam bir saat qalır ocaq üstündə. Yavaş-yavaş hiss olunur ki, ocağın, odunun istisindən narın şirəsi, ləti tumundan ayrılır, tam qoyulaşır. Onda artıq bilirsən ki, götürmək lazımdır. Tez-tez də qarışdırmaq lazımdır, özü də taxta qaşıqla”.

Qatılaşmış şərab götürüldükdən sonra tumlardan ayrılır. Yəni aşsüzəndən keçirilir. Nar lətini qatran halına gətirmək üçün yenidən yüksək odda bişməyə qoyurlar. Yanmaması üçün tam qatılaşana kimi qarışdırılır. Turşməzə, ya şirin dadması isə zövqə bağlıdır. Narşərab c vitamini zəngin olur.
“Narşərabın turşməzə alınması üçün duz əlavə edirik və ocaqdan götürərək soyuduruq. Zövqə görə şəkər tozu tökənlər də var. Çünki bəzi insanlar şirin sevir. Əslində tam dəymiş qırmızı nar özü də şirin dadır. Duz əlavə edəndə turşməzə olur. Göyçay narından hazırlanan narşərab dadı və keyfiyyəti ilə seçilir. Antioksidentləşdirici qabiliyyəti yaxşıdır. Xüsusilə Bığır “Gülövşə“sindən. Turşməzə olur. İştah artırır”,- deyə Rəna Əliyeva əlavə edir.
Müsahibimiz deyir ki, 15-20 kiloqram nardan təxminən 2-3 kiloqram şərab alınır. Narşərabı 2-3 il saxlamaq da mümkündür. Bunun üçün işıq düşməyən və sərin yerdə saxlanılmalıdır. Amma yaxşı olar ki, hər ilin şərabı istifadə olunsun. Əks halda dad və keyfiyyət təminatlı olmaz. Mövsüm vaxtı çoxalan narşərabların təmizliyi də sual doğurur.

Rəna Əliyeva deyir ki, ev şəraitində hazırlanan narşərabların tərkibinə konservant və rəng qatışıqları əlavə olunmur. Bu, yolverilməzdir. Zavodlarda isə olur və qabıqla birgə çəkildiyindən acı dadır:
“Narşəraba qarışıq da əlavələr edirlər, xüsusilə un. Bu isə artımlı olsa da, ancaq təmiz narşərab deyil. Xüsusilə yolkənarlarında satışını təşkil edən şəxslər edir bunu. Hamısı olmasa da, bir çoxu edir.
Zavod şərabı və şirəsi isə qablaşdırılmasına görə brend olur, ancaq dadı xoşagələn deyil, acı dadır. Çünki zədəli məhsullardan hazırlanır və qabıqla birgə çəkilir. Ona görə də evdə hazırlanan əsl narşərabı dadanlar fərqi anlayır”.
Rəna Əliyeva deyir ki, hər il Nar Festivalı keçirilirdi, insanlar hazırladığı nar və nar məhsullarını çıxarıb nümayiş etdirirdi, satan satırdı, pay verən verirdi. Onun fikrincə, bu, daha çox milli mətbəxin də tanıdılması üçün maraqlı festivaldır:
“Gələn qonaqlar ancaq narı deyil, nardan hazırlanan ləziz məhsulları tanıyır, dadır, alır, məlumatlanırdı“.
Narşərabdan isə balıq, kabab, plov eləcə də digər yeməklərdə ədviyyat kimi istifadə olunur. Narşərabla yanaşı, nardança və təbii nar şirələri də hazırlanır ki, onlar xüsusi dada və özəlliyə məxsusdur.