Ukrayna həbs edilmiş Rusiya aktivlərindən nə vaxt yararlanacaq?
Ötən həftə ABŞ Konqresi Ukraynaya yardım üçün 45 milyard dolların ayrılmasını nəzərdə tutan illik büdcə layihəsini dəstəkləyib. Bundan başqa, senatorlar Rusiya oliqarxlarının və ya digərlərinin aktivlərindən gələn gəlirlərin Ukraynaya ötürülməsi imkanlarına dair düzəlişi dəstəkləyiblər. Respublikaçı senator Lindsey Qrahamın fikrincə, bunun üçün ABŞ hətta cinayət yolu ilə əldə olunmuş aktivləri müsadirə etməyə və onları Ukraynaya yardım kimi göndərməyə imkan verəcək yeni prosedurlar tətbiq edə bilər.
Bu vəsaitlərin köçürülməsi mexanizminin necə işləyəcəyi açıq şəkildə Ukrayna Ədliyyə Nazirliyi tərəfindən izah ediləcək. Bu, şübhəsiz ki, əla xəbərdir. Axı Rusiyanın aktivlərinə həbs qoymaq bir, Ukraynaya hazırda onlardan istifadə etmək imkanı vermək tamam başqa şeydir. Yəni bu gün həmin vəsaitlərin ehtiyaclarımıza köçürülməsi məsələsi həll olunur.
Təşəbbüsün həmmüəllifləri qeyd edirlər ki, ABŞ-da həbs edilmiş Rusiya aktivlərinin ehtimal olunan dəyəri milyardlarla ölçülür. Ancaq Rusiyanın Ukrayna ərazisinə müdaxiləsi nəticəsində vurulan ziyan da az deyil. Rusiyanın təcavüzü səbəbindən birbaşa itkilər ən azı 700 milyard dollar qiymətləndirilir. Birbaşa və dolayı itkilərdən danışsaq, dəymiş ziyanın ümumi məbləği 1 trilyon dolları ötür.
Rusiya Federasiyasının kütləvi hücumlarından sonra Ukraynanın kritik infrastruktur obyektlərini dərhal bərpa etmək də böyük maliyyə tələb edir. Bu baxımdan, çox yaxşı xəbərdir ki, bu yardım Ukraynaya sürətlə ötürülə bilər.
Prosedurun müəyyən vaxt aparacağı aydındır, amma biz illərdən danışmırıq. Güman etmək olar ki, biz həbs edilmiş Rusiya aktivlərindən 2023-cü ildə vəsait alacağıq.
Vaxt müxtəlif növ aktivlərdən gəlirləri tez köçürmək qabiliyyəti ilə müəyyən ediləcək. Axı biz təkcə “nağd pulla” həbs edilmiş hesablardan deyil, həm də qiymətli avtomobillərdən, villalardan, yaxtalardan, hətta idman klublarından da danışa bilərik. Maddi aktivlərdən gəlir əldə etmək üçün əvvəlcə onları satmalı olacaqsınız. Bu prosedurlar məncə, ələ keçirilən vəsaitlərin Ukraynaya köçürülmə sürətindən asılı olacaq. Digər paralel imkan isə bu aktivlərdən əldə edilən gəlirin ölkənin ehtiyacları üçün istifadə edilməsidir.
Bu vəsaitlər hara gedəcək? Əlbəttə, Ukrayna iqtisadiyyatını bərpa etməyə. Xüsusilə, Prezidentin sürətli bərpa planı proqramı prioritetdir. O, hazırda yardımdan istifadə edilməli olan kritik ehtiyaclarla məşğul olur. Enerji infrastrukturu obyektləri buna bariz nümunədir.
Əsas müsbət cəhət isə odur ki, ABŞ öz qərarı ilə digər ölkələr üçün tendensiya müəyyən edir. Axı bütün dünyada Rusiyanın aktivlərinə həbs qoyulur. Bu, çox maraqlı və mühüm presedentdir, çünki rus oliqarxlarının əksəriyyəti bütün dünyada, o cümlədən Avropa ölkələrində öz aktivlərini gizlətməyə çalışıblar.
İndi məlumdur ki, Rusiya Mərkəzi Bankının təxminən 300 milyard dolları dünyada dondurulub. Rusiya nomenklaturasının daha 150 milyard dolları ya artıq həbs edilib, ya da həbs proseduru altındadır. Beləliklə, ABŞ senatorlarının qərarı ABŞ-ın təcrübəsindən öyrənə biləcək və həbs edilmiş Rusiya aktivlərini dərhal Ukraynaya dəstək üçün yönəldə biləcək digər ölkələr üçün güclü siqnaldır.
Müəllif: Oleq Ustenko - Ukrayna Prezidentinin iqtisadi məsələlər üzrə müşaviri

Qeyd: tərcümə AYNA