Heç kim vətəndaşların çimərliyə gəlməsini qadağan edə bilməz, amma reallığa baxın
 
Sahil xəttini ələ keçirmək problemi hər çimərlik mövsümünün başlaması ilə aktuallaşır. Heç kimə sirr deyil ki, Abşeronun çimərlikləri çoxsaylı villa, otel və istirahət mərkəzinin sahibləri tərəfindən konkret tutulub, dənizin qalan sahilini iş adamları icarəyə götürür və yalnız bir neçə metr sahil zolağı çimərliklər pulsuz istirahət üçün əlçatandır.
 
Əvvəllər, demək olar ki, hər il tətil mövsümü üçün Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti (BŞİH) dənizə giriş üçün bir ödəniş təyin edənlərlə mübarizə aparacağını elan edərək, çimərliklərə girişin qanunla pulsuz olduğunu qəbul edirdi. Bu cür ifadələr ümumiyyətlə havada asılı qalırdı və ya fərdi iş adamlarına xəbərdarlıq etməklə məhdudlaşırdı. BŞİH Ticarət və Xidmət Departamenti dəfələrlə şəhərin qonaqlarına və sakinlərinə çimərliklərə və sahil zonalarına girişin pulsuz olduğunu bildirmişdi - bu baxımdan son illərdə, hətta “qaynar xətt” mövcud idi. Bu cür problemlər olduğu təqdirdə, vətəndaşlardan zəng etmələri istənilirdi.
 
Bununla birlikdə, bu il şəhər rəhbərliyi ölkənin çimərliklərinin vətəndaşlar üçün olduğunu heç şifahi şəkildə də xatırlatmadı. Ancaq Dövlət Turizm Agentliyinin (DTA) Regional turizmin inkişafı sektorunun müdiri Elgün Cavadov bildirdi ki, dövlət ictimai çimərliklərə investisiya yatırır.
 
Ölkəmizdə “ictimai çimərliklər” anlayışı nisbətən son zamanlarda meydana çıxdı. Xatırlayıram ki, dənizin vətəndaşlar üçün əlçatmaz olması səbəbi ilə vətəndaş qəzəbinin zirvəsində, pandemiyadan əvvəlki yayda bu ifadə ilk dəfə BŞİH mətbuat xidmətinin rəhbərliyindən eşidildi. O zaman “ictimai çimərliklər”in yaradılması barədə başladılan iş barədə, bunun nə demək olduğunu izah etmədən məlumat verildi.
 

Axı, qanuna görə, ölkəmizdəki bütün çimərliklər insanların girişi üçün pulsuzdur. Bu çıxışdan isə belə məlum olurdu ki, “ictimai çimərliklər” varsa, deməli “qeyri-ictimai”, yəni şəxsi çimərliklər də var.

 
Elə həmin il sahibkarlara çimərliklərə girişin pulsuz olması və vətəndaşlardan yalnız xidmətlər üçün ödəniş ala biləcəkləri barədə xəbərdarlıq edən BŞİH-in müvafiq Departamentinin bu qaydaların özəl çimərliklərə aid olmadığını qeyd etməsi diqqət çəkdi. Və son açıqlama bir sualı gündəmə gətirdi: “özəl çimərliklər” nədir və sahil ərazisi kiminsə şəxsi mülkü ola bilərmi?
 
Mütəxəssislər Departamentin “özəl çimərliklər” dedikdə nə demək istədiyini söyləməkdə çətinlik çəkirlər, ancaq aşağıdakıları qeyd edirlər: Əvvəllər sahildən 80-130 metr məsafədə tikintiyə icazə verildiyi təqdirdə, 10 il əvvəl qanunvericilik dəyişiklikləri nəticəsində, tikinti işlərinə dənizdən 20-50 metr məsafədə icazə verilir. Yəni sahildən bu məsafədən torpaq sahəsi xüsusi mülk ola bilər.
 
Dəniz sahilinə gəldikdə, müəyyən edilmiş həddə qədər çimərliklər icarəyə götürülə bilər, lakin heç bir şəkildə xüsusi mülk ola bilməz. İcarəçilər xidmətlərini, çətirlərini, sularını, qidalarını sahil iaşə obyektlərində satmaq hüququna malikdirlər, lakin istirahət edənlərdən çimərliyə girmələri üçün pul tələb etmək hüquqları yoxdur.
 
Paytaxt rəhbərliyinin 2011-ci ilə aid bir qərar imzaladığı və çimərliklərə girmək üçün pul almağı qadağan etdiyi də məlumdur. Bu, o deməkdir ki, müvafiq struktur öz təşəbbüsünün icrasına da nəzarət etməlidir. Bir sözlə, heç kim vətəndaşların çimərliyə gəlməsini qadağan edə bilməz – “özəl” və ya “ictimai”, çünki bu, cəfəngiyatdır.
 
Axı, xarici təcrübəyə diqqətlə baxsanız, başqa yerdə belə bir şey yoxdur. Məsələn, Bolqarıstan və Türkiyədə dəniz kənarında yerləşən beşulduzlu otellərin belə, kiminsə bu ərazidə üzməsini qadağan etmək və ya bunun üçün pul tələb etmək hüququ yoxdur. Axı, dəniz ümumidir və buna görə də sərbəstdir.
 

Bu qayda bütün mədəni dünyada mövcuddur. Mütəxəssislərin fikrincə, çimərliklərə pulsuz girişlərin məhdudlaşdırılması yalnız yerli sakinlər üçün bir maneə deyil, həm də turizmin inkişafına mane olur. Və bu problemi həll edə bilsək, ölkəmizə turist axını əhəmiyyətli dərəcədə artacaq.

 
Maraqlıdır ki, 2014-cü ilin aprelində Azərbaycan Parlamenti xüsusi mühafizə olunan təbiət əraziləri və obyektləri haqqında qanunu yenidən nəzərdən keçirdi və dəyişikliklər etdi. Və bu dəyişikliklərə görə, sanitariya mühafizə zonaları quru və suyun xüsusi qorunan təbiət əraziləri və obyektlərinin xarici sərhədlərindən 3000 metrə qədər enliliyə sahib olacaq və onları əhatə edəcək.
 
Bu qanunvericilik təşəbbüsü deputat korpusunun çoxsaylı suallarına səbəb oldu: çox sayda sahil obyektlərinin sahiblərinin hüquqları necə olacaq? Bir az əvvəl qanunvericilər özəl obyektlərin dənizdən olan məsafəsini 130 metrdən 30 metrə endirmişdilər.
 
Bir sözlə, bu gün dənizdə dincəlmək problemə çevrilib - çoxsaylı özəl çimərliklərin sahibləri sadəcə yay günəşində faydalanmaq və çimmək üçün pul tələb edirlər. Bundan əlavə, Xəzər dənizi sahilləri, sözün əsl mənasında, dənizə girən özəl mülklərin möhkəm və hündür hasarlar meydanına çevrilmək riski daşıyır.

---

---