Bu günlərdə yazıçı Vaqif Sultanlının “Tərs axın” adlı hekayələr kitabı nəşr
olunub. Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatında yayınlanan kitaba müəllifin müxtəlif
illərdə qələmə aldığı otuzdan artıq hekayəsi daxil edilib. Kitabın redaktoru və ön
sözün müəllifi Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun şöbə müdiri,
filologiya elmləri doktoru, professor Elnarə Akimovadır.Kitaba müəllifin tarixi və müasir mövzularda yazılmış “Yovşan ətri”, “Ağ
yol”, “Yarpaqsız budaqların yaşıl nəğməsi”, “Vətən”, “Səhər dumanı”, “Mağara”,
“Xurmayı saçlar”, “Qütb gecəsi”, “Kor düyün”, “İlan əfsanəsi”, “İlğım”, “Kufi
xətti”, “Zolaqlı yuva”, “Çarpaz kölgə”, “Budda heykəli”, “Nəvayi-Qumru”,
“Humayun”, “Kulikovo döyüşü” və başqa hekayələri daxil edilmışdır. Bəhs olunan
əsərlərin əksəriyyəti Azərbaycan mətbuatında yayınlanmış, bəziləri isə ilk dəfə
oxuculara təqdim olunur. Hekayələrin əsas mövzusu çağdaş dünyanı və
yaşadığımız cəmiyyəti rahatsız edən mənəvi aşınma, əxlaqi çöküş, özgələşmə kimi
ciddi sosial problemlərə söykənir. Real və şərti-metaforik üslubun kəsişimində
qələmə alınan yazılarda müəllif mənsub olduğu sosial mühitin girovuna çevrilən
insanların duyğu, düşüncə, həyəcan, sarsıntı və iztirablarını əks etdirməyə
çalışmışdır.
Kitaba “Tərs axın” – susqun nəşmələrin hekayəsi” adlı ön söz yazan tənqidçi-
ədəbiyyatşünas Elnarə Akimova hekayələrlə bağlı düşüncələrini aşağıdakı kimi
ümumiləşdirir: “Bütün mətnlər modernist nəql texnikasının elementləri üzərində
qurulub.Yəni ənənəvi təhkiyəyə önəm verən mətnlərdə mütləq səbəb-nəticə
əlaqələri, qırılmayan xronologiya axtarılırsa, burada zaman-məkan sərhədsizliyi
hakimdir. Müəllif hadisələrin nə əvvəlini göstərir, nə ortasını. Demək olar ki, bütün
hekayələrdə “son problematikası” var. Ruhsal və fizioloji bitkinlik mənasında
hakim olan “son” – bütün hallarda aqibət duyğusunun əlaməti kimi səciyyələnir.
Əksər hekayələrdə hadisələrin təsviri, ardıcıllıqla nəqli yoxdur, əhvalatlar
minimuma endirilib. Çünki müəllifin məqsədi hansısa ömür hekayətini anlatmaq
deyil. O, təhkiyəsinin mənəvi, bədii, coğrafi sərhədlərini genişləndirərək insan
obrazını ümumiləşdirir, onu hardasa lokal çərçivədən çıxarır, çağdaş dövrümüzün
problemləri, gerçəkləri fonunda insan faktoru mövzusuna baxış edir, zaman və fərd
qarşıdurmasının, həyat-ölüm problematikasının pafosdan uzaq bədii həllini
verməyə çalışır”.
Bütövlükdə dil-üslub, forma-məzmun rəngarəngliyi ilə seçilən hekayələr
müəllifin yaradıcılıq xronologiyasının real, gerçək mənzərəsinin canlandırılması
baxımından maraq doğurur.
Siam.az
Tarix: 5-09-2023, 14:39