Kremlin təbliğatının qarşıdakı aylar üçün vəzifələri bir neçə əsas istiqamətə olacaq
2024-cü ildə ruslar Putini prezident seçəcəklər. Yaxud daha münasib olanı deyək, padşah özünü seçdirəcək. Rusiya Federasiyasında seçki kampaniyasının konturları məhz “çar formatı” altında həyata keçirilir.
İlk baxışdan Putinin qorxacağı bir şey yoxdur - sosiologiya deyir ki, kifayət qədər "xalq dəstəyi" toplayacaq. Üstəlik, əhali öz gələcəyini məhz bir şəxslə və ya bu şəxsin işarə edəcəyi varislə bağlayır. Bu, Putin üçün idealdır? Bəli, amma tamamilə deyil. Rusiya tarixində olduğu kimi, zəifliyə yol verən, hərbi və ya hərbi-siyasi məğlubiyyətə uğrayan hökmdar asanlıqla hakimiyyətini itirir.
Müvafiq olaraq, Kremlin təbliğatının qarşıdakı aylar üçün vəzifələri bir neçə əsas istiqamətə olacaq.
Birincisi, “xalq padşahı” imicinin gücləndirilməsidir. Bu, bir neçə həftə əvvəl Putinin böyük mətbuat konfransının mövzusu idi və eyni məntiqi Putinin seçki qərargahının yaradılmasında da görmək olar. Birinci tədbirdə Rusiya Prezidenti ölkənin “uğurlarına inam” nümayiş etdirdi və “uğurlarından” (təbii ki, onun rəhbərliyi altında) həvəslə danışdı. Eyni zamanda, o, sadə vətəndaşların ehtiyaclarına cavab verməyə hazır olmaq şəklində "ev hazırlığı" nı bacarıqla istifadə etdi.
Tipik bir nümunə "adi rusların şəxsi sualları"dır - burada ya artıq hazırlanmış və hələ yerlərdə həyata keçirilməyən həllərə istinad, ya da "onu anlamaq" üçün birbaşa göstəriş var idi. Bir sözlə, özünü “xalq atası” adlandırdı. Eyni məntiqi seçkiqabağı qərargahın formalaşmasında da müşahidə etmək olar, burada “birinci yeri” siyasətçilər yox, ictimai adamlar tutur.
İkincisi isə “padşah-sərkərdə” obrazıdır. Burada vəziyyət daha mürəkkəbdir - çoxdan Rusiya ordusu heç bir böyük uğur əldə etməyib. Siyasi baxımdan Rusiya hətta postsovet məkanında da mövqelərini itirməkdədir. Lakin digər tərəfdən, irimiqyaslı uğursuzluqlar da baş vermədi - Rusiya Federasiyası Ukraynada cəbhə xəttini saxladı. Müvafiq olaraq, çar gələcəyə inamını, mübarizəyə hazır olduğunu nümayiş etdirdi.
Bəs “əsgərlərin qayğısına qalmayan komandir” obrazı necə? Suallara verilən cavabların əhəmiyyətli bir hissəsi buna həsr olunub. Üstəlik, Putin təkcə Rusiya ordusu ilə bağlı deyil, həm də muzdlularla bağlı mövzuları işıqlandırmağa çalışır. Həm xidmət üçün, həm də ondan sonrakı sosial təminatlar üçün. Və nəhayət, Maryinka uğrunda döyüşlərdə iştirak edən tank batalyonunun komandirinə çağırış.
Üçüncüsü “torpaqların padşahı” obrazıdır. Burada 2023-cü ildə cəbhəni tutmaq çox kömək etdi. Bu ilin may ayından etibarən Rusiya təbliğatı ələ keçirilən əraziləri saxlamaq şəklində “uğur imici” formalaşdırıb. Putin fəal şəkildə “yeni regionların” artıq “özünü Rusiya kimi hiss etdiyini” vurğuladı. Bunlar seçicinin xoşuna gəlir.
Yeri gəlmişkən, xarici siyasət məsələlərinə təbliğatçılar tərəfindən çox ehtiyatla toxunulur. Əsas tezis strukturu dəyişməz olaraq qalır: “Ukraynanın əli ilə Qərbin Rusiya Federasiyasına qarşı müharibəsi”. Ona görə də seçkilərə müdaxilə həddinə qədər “Qərb təhlükəsi” mövzusu fəal şəkildə önə çəkilir. Amma “xarici siyasi uğurun” səviyyəsi o qədər də vurğulanmır – müharibə hələ də davam edir...
Rusiyada “çar anlayışı” ona görə yaxşıdır ki, əhali kimə qulaq asdığını və ona tabe olduğunu başa düşür. Mümkün mənfilik - şəxsi məsələlərdən başlayaraq daxili siyasətdəki uğursuzluqlarla bitən - "kral yaxşıdır – məmurlar pisdir" köhnə formatına uyğun gəlir. Məmurları camaat qarşısında qamçılayırsan (yaxud öldürürsən) və xalq “ədalətin təcəlli etdiyini” düşünür. Yeri gəlmişkən, eyni sistem qubernatorun “suveren adam”, “mini çar” formatı bölgələr səviyyəsinə qədər miqyas alıb. Belə bir format, digər məsələlərlə yanaşı, güclü separatçı hərəkatlara qarşı mühafizə yaradır, çünki “bütün bəlaların” günahkarları mərkəzlə - yerli biznes və siyasi qruplarla qarşıdurmanın təşkilatçı qüvvəsi ola biləcək şəxslərdir.
Amma “çar formatı” da təhlükəlidir. Əgər padşah zəiflik göstərsə, xüsusən də bu zəiflik aşkar təsdiqini tapsa, padşah devriləcək. Və yenisini seçirlər (saray çevrilişləri zamanı təyin edirlər). Kralın zəifliyi seçki nəticələridir. Yəni öz səsləri ilə hökmdara sədaqətini nümayiş etdirən Rusiya Federasiyası vətəndaşlarının sayıdır. Ona görə də çarın seçkilərdə 70 faizdən aşağı səs toplaması son dərəcə risklidir.
Müharibə, veteranlar, radikallar... Putin üçün birinci və əsas təhlükə paradoksal olaraq, cəmiyyətin imperiyapərəst, radikal hissəsidir. Məhz bu qrupda zəiflik, axmaqlıq, müharibədə mövqeləri təslim etmək və s. ittihamlara səbəb olur. Bu seçki meydanında güclü rəqibin meydana çıxması təhlükəlidir. Buna görə də Putin ritorikasını dəyişərək “komandir – əsgər atası” rolunu oynamağa başlayıb. Və bundan sonra da döyüşməyə hazır olduğunu açıqladı. Yəni bu sahəni Rusiya Prezidentinin tabeçiliyinə keçirməyə çalışırlar. Yeganə intriqa Strelkovun namizədliyinin qeydə alınıb-alınmayacağıdır.
İkincisi, Rusiya cəmiyyətinin liberal qanadıdır. Burada anlayışlar fərqlidir. Kampaniyanın ilkin mərhələsində bu sahəni çoxlu namizədlərlə bulandırmaq ideyası yaranıb. Keçən həftə bir anda üç soyad namizəd gördük: Duntsova, Nadejdin, Yavlinski. Lakin təkrar sığorta ideyası işə düşdü. Kampaniyasını “Telegram” və sosial şəbəkələr vasitəsilə quran Duntsova icazə verilmədi, Yavlinski fikrini dəyişdi. Nadejdinin namizədliyi isə “mikropartiyalardan” biri tərəfindən irəli sürülüb. Və gözlənildiyi kimi özünü göstərməyən “Yeni insanlar” layihəsi naftalin altından çıxarılıb. Neçaevin özünə sparrinq tərəfdaşı rolu verilmədi. Onlar iki partiyanı birləşdirərək Dumanın vitse-spikeri Davankovun namizədliyini irəli sürüblər. Formal olaraq, təbii ki... Tamamilə "boz" namizəddir və nəzarət altındadır. Və nəhayət, əlavə problemlərin qarşısını almaq üçün xaricdəki Rusiya Federasiyası vətəndaşları səsvermə hüququndan məhrum edildi. Bu məntiqlidir, çünki Kremlin rusların həmin hissəsinə təsiri bir qədər azdır.
Üçüncüsü, köhnə kadrlar, lakin daha kiçik miqyasda olanlardır. Ənənəvi olaraq seçkilərdə LDPR və kommunistlər Putinə qarşı çıxırdılar. Sonuncular "etiraz səsləri"ni götürməyə qadir olan ən güclü rəqibdir. Bu isə o deməkdir ki, onların simvolu - Züqanovun namizədliyi irəli sürülməməlidir. Kommunistlər “yuxarıların” istəyini başa düşdü və Xaritonovun namizədliyini irəli sürdü.
Seçki üçün Putinə də cəbhədə “qələbə” lazımdır – axı Rusiya Federasiyasının Silahlı Qüvvələri çox uzun müddətdir ki, uğur nümayiş etdirmir. Ona görə də Ukraynanın mövqelərinə hücumlar artır.
Ancaq sürpriz ola bilər. Məsələn, Rusiya Federasiyası qələbə əvəzinə yaxşı bir sillə alarsa? Gəlin Rusiya Federasiyasının Qara dəniz cəbhəsinə, Krım körpüsünə və ya Rusiya Federasiyası daxilindəki hədəflərə baxaq... Bu, çarın tacqoyma mərasimini ləğv etməyəcək, sadəcə onun mövqeyini bir az zəiflədəcək.
Müəllif: İqar Tışkeviç - Ukrayna Gələcək İnstitutunun politoloqu.
Mənbə: UNİAN
Tərcümə AYNA