"Bir çox əlillər ailələrinin və dövlətin təzyiqi ilə məcburi qısırlaşdırılırlar"

Dünyada bir çox əlillər ailələrinin və dövlətin təzyiqi ilə məcburi qısırlaşdırılırlar. Bəs niyə belə üsuldan istifadə edir, fikri nəzərə alınmayan əlillər bu məsələdə nə düşünür?

Bizimyol.info Türkiyə mətbuatına istinadla xəbər verir ki, əlillər bəziləri tərəfindən cəmiyyətlər üçün yük olan və aradan qaldırılmalı olan dəyərsiz varlıqlar kimi qəbul edilir. Əsas mövzumuza keçməzdən əvvəl yəqin ki, əvvəllər oxuduğunuz və ya eşitdiyiniz “yevgenik hərəkat” haqqında qısaca danışmaq lazımdır. Yevgenika qeyri-sağlam və ya çürük kimi “işarələnmiş” insanların öldürülməsinə verilən addır. Eyni zamanda, bu konsepsiya bu şəxslərin çoxalmasına qarşı çıxır. İnsanları qısırlaşdırmağa və ölümə məhkum etməyə məcbur edən “yevgenika hərəkatı” bəşər övladını təkmilləşdirməklə məşğul olan ən qəddar üsullardan biridir. Qədim dövrlərə gedib çıxan bu konsepsiya ilk dəfə 1883-cü ildə Darvinin əmisi oğlu Frensis Qalton tərəfindən irəli sürülüb. Darvin Qaltonun bu fikirlərinə qarşı çıxaraq, insan həyatının daha vacib olduğunu müdafiə edib. Bu qeyri-insani üsul Nasist Almaniyası, ABŞ, İtaliya, İngiltərə, Fransa kimi bir çox ölkədə tətbiq edilib. Təkcə Almaniyada 200-ə yaxın İrsi Sağlamlıq Məhkəməsi yaradılıb və bu məhkəmələr tərəfindən qanuna uyğun olaraq onların razılığı olmadan 400.000 insan qısırlaşdırılmışdır. Eyni səbəbdən birinci mərhələdə 18 min, ikinci mərhələdə 70 min adam öldürülüb. Başqa ölkələrdə verilən qərarları da nəzərə alsaq, rəqəm daha da dəhşətli olar.
Əlilliyi olan şəxslərin məcburi sterilizasiyası bu gün də bir çox ölkələrdə tətbiq olunmağa davam edir. Ailələr bu şəxsləri onların razılığı olmadan əqli və ya görmə qüsurlu olmasından asılı olmayaraq qısırlaşdıra bilərlər. Bu şəxslərin cinsi istəyini boğmaq üçün bu insanlara gizli şəkildə cinsi istəyi azaldan dərmanlar verirlər. Dövlət isə bu şəxsləri qoruyan heç bir tənzimləmə həyata keçirmir.
Görmə məhdudiyyəti olan Yaqub Gənctürk də bu vəziyyətdən şikayətçidir. O, bildirir ki, ailənin istəyi ilə sterilizasiya tələbi olduqda əlil şəxs də proses və nəticələr barədə məlumatlandırılmalıdır. O, bildirir ki, əlilin razılığı olmadan bu əməliyyatı həyata keçirmək zorakılığın bir növüdür. Əlil şəxsin reproduktiv hüquqlarını əlindən almaq əvəzinə cinsi istismar riskinin azaldılması lazım olduğunu vurğulayır. O, həmçinin bildirir ki, əlillərin cinsi həyat hüququ qanunla qorunmalıdır.
Yaqubla dost olan 20 yaşlı gözdən əlil qız, onu sırf bu şikəstliyi olduğu üçün atası zorla 50 yaşlı kişiyə “bu qız lazım deyil” deyib evləndirib. Əlillər təkcə qısırlaşdırılmada deyil, bütün istiqamətlərdə zorakılığa məruz qalırlar. Bəzi ölkələr artıq bu təcrübəyə son qoymağa qərar veriblər. İspaniya bunun son nümunələrindən biridir. Yeni hüquqi tənzimləmə ilə ölkədə əqli qüsurlu şəxslərin məcburi qısırlaşdırılması praktikasına 2020-ci ilin sonunda son qoyulub. Son 10 ildə ölkədə 1000-dən çox insan məcburi qısırlaşdırılıb.

---

---