KÜRƏKƏN-MÜŞAVİR VƏ “QIRMIZI XƏTT”İ KEÇƏN İSRAİL LOBBİSİ:Cared Kuşner vətənə xəyanətdə ittiham oluna bilər - TƏHLİL

Devid Silverstayn

“Middle East Eye” (Böyük Britaniya)



O, vəzifəsini icra etməzdən əvvəl də, Donald Tramp Cared Kuşneri ABŞ-ın Yaxın Şərqlə münasibətləri üzrə şəxsi müşaviri təyin etmişdi. Kuşnerə, Trampın "son razılaşma" adlandırdığı İsrail-Fələstin sülh planını hazırlamaq tapşırılmışdı.

Bölgədəki liderlər və həyatlarını çoxdan bu məqsədə yönəldən analitiklər, əmlak ticarəti ilə bağlı danışıqlar istisna olmaqla, siyasi təcrübəsi olmayan bir gəncə dünyanın ən çətin problemlərindən birini həll etmə tapşırığı verilməsindən çox təəccüblənmişdi.



Kuşnerin Yaxın Şərq siyasəti



Ailəsi İsraildə yəhudilər yaşayan qəsəbələrə əhəmiyyətli ianələr etmiş Kuşner bundan çox-çox əvvəl israilpərəst kimi tanınıb və məhz o, səudilərin tənliyin ərəb hissəsinin əsas açarı olduğunu müəyyən edib.

Kuşner ötən il Səudiyyə Ərəbistanına üç səfər edib. Qayınatasını kral Salman və vəliəhd-şahzadə Məhəmməd bin Salmanla görüşdürmək üçün prezidenti ilk xarici səfərə aparıb.

Məqsəd Səudiyyə Ərəbistanı kral ailəsinə yaltaqlanmaq və saqqızını oğurlamaq, fələstinliləri və bütün Ərəb dünyasını "son sülh razılığı”na gətirmək idi. Bu, ABŞ-ın əlaqələrində təəccüblü bir dönüş sayılırdı, çünki səudilər nominal müttəfiq olsa da, iki ölkə arasında 11 sentyabr tarixinə qədər gedib çıxan mübahisəli əlaqələr vardı.



Bu, qismən 19 terrorçudan 15-nin Səudiyyə vətəndaşı olması, zəngin səudiyyəlilərin Usamə ben Laden və “əl-Qaidə”ni maliyyələşdirməsi ittihamı ilə bağlıydı. Səudiyyə Ərəbistanına dair Tramp-Kuşner birliyi iki dövlətin ortaq düşmənə – İrana görə Səudiyyə-İsrail birləşməsini doğurdu.

Bu və digər yollarla Kuşner ABŞ-ın Yaxın Şərq siyasətində İsraillə birgə mühüm bir addım atır. Əlbəttə, fələstinliləri dalana dirəyərək.



Loqan Aktının pozulması



Bölgəni öyrənən bir çox analitik ABŞ-ın bütün yumurtaları Səudiyyənin səbətinə qoyub-qoymadığına dair düşünür, üstəlik, həm regionda, həm də dünyada avtokratik-teokratik rejimin qeyri-populyarlığı nəzərə alınmaqla.

“Wall Street Journal” xüsusi müşavir Robert Müllerin istintaqında yeni bir inkişaf barədə məlumat verib: BMT Təhlükəsizlik Şurası üzvlərinin İsrail məskənlərini pisləyən bir qərarı sabotaj etməsi üçün Cared Kuşnerin lobbiçilik fəaliyyəti ilə Loqan Aktı pozulub.

Bu akt respublikanın ən qədim günlərinə aiddir. 1799-cu ildə Amerika öz körpəlik dövründəydi və xarici müdaxilə ilə bağlı olduqca həssasdı. O günün böyük dövlətləri, əgər onların marağında olsaydı, zəif dövlətlərin daxili və xarici işlərinə müdaxilə etmək istəyirdilər.

Buna görə də, Amerika qanunvericiləri Loqan Aktını qəbul edərək, vətəndaşların ABŞ xarici siyasətinə təsir göstərməyə çalışan xarici dövlətlərin agentləri olmasını qadağan ediblər.

Qanun, bir növ, ikitiyəli qılınc idi, çünki iqtidardakı siyasi partiya müxtəlif xarici dövlətlərlə bağlı lobbiçilik hüququnu həyata keçirən müxalifətdəki istənilən şəxsin hədəfə alınlmasına imkan verirdi.

Nəhayət, demək olar ki, hər kəs hakimiyyətdən getdikdən sonra rəqibə qarşı istifadə etdiyi silahın ona tətbiq oluna biləcəyini başa düşdü. Beləliklə, Akt məhdudlaşdırıldı. Lakin indiyədək heç kim onu pozmaqda təqsirləndirilərək heç vaxt məhkəmədə ittiham edilməyib.



ABŞ-ın çeşidli mənafeləri



Lakin Kuşnerin qanunu pozduğuna dair xəbər maraqlı məsələləri qaldırıb. Bir çox amerikalı siyasətçi İsrailə vasitəçi olmaqda şifahi ittiham olunsa da, İsrail lobbisi çox sayda qanunverici ilə əməkdaşlıq etsə də və çoxsayda amerikalı İsrailin tərəfində olanları casus kimi qınansa da, heç kim İsrail naminə ölkənin maraqlarına zərər verməyə görə məhkum olunmayıb.

Əslində, lobbinin çığırtısı “İsrail və ABŞ maraqları arasında heç bir fərq yoxdur”, – deyir. Başqa sözlə, guya İsrailin maraqları naminə işləyərkən, siz Amerikanın da maraqlarını güdürsünüz. Əlbəttə, bu, tam cəfəngiyatdır. Bu halda, hər iki ölkə ustalıqla birləşdirilmiş Siam əkizlərinə çevrilir.



Kuşner, əlbəttə, bunu edib: Netanyahu qətnamənin hər vasitə ilə rədd olunmasını istəyib və Tramp BMT-də ona veto qoydurub.

Qətnamə ilk olaraq Misir tərəfindən irəli sürülüb. İsrailin Sina yarımadasındakı islamçılara dair informasiyası və əməliyyatları ona Misir prezidenti Əbdülfəttah Sisiyə təzyiq göstərmək imkanı verib və Misir layihədən imtina edib. Amma bu strategiya uğursuz olub, çünki dörd digər üzv dövlət irəli addım atıb və qətnamənin sponsoru olub. Netanyahu da Rusiyaya və Çinə müraciətdən sonra Trampın sağ əli Kuşnerə müraciət edib.

Sonra Tramp düşərgəsində telefonlar işə düşüb, zəng zəngə calanıb.



Xəttin kəsilməsi



Netanyahunun məqsədi qətnaməni məhv etmək idi. ABŞ sonda bitərəf olsa da, Obama administrasiyası qətnamənin ləğvi üçün heç nə etməyib. Keçmişdə həqiqətən, Təhlükəsizlik Şurasında ABŞ oxşar təkliflərə veto qoymuşdu.

Beləliklə, bitərəflik ABŞ üçün olduqca cəsarətli bir hərəkət idi. Buna görə də, Kuşnerin qətnamənin ləğvi naminə ABŞ-ın rəsmi xarici siyasətini təhrik etməsi hələ də sürüşkən məsələdir.

Kuşnerə qarşı ittihamlar siyahısına Loqan Aktının daxil edilməsi özlüyündə yeni deyil, amma İsrail lobbisinə “qırmızı xətt”i keçdiyinə dair xəbərdarlıqdır. Bu xətti keçməklə həqiqətən, cinayət əməli törətmiş olursunuz.

Ancaq Müllerin Loqan Aktını öz hüquqi strategiyasının əsas elementi edəcəyi şübhəlidir. Birləşmiş Ştatların prezidentini təqib etdiyiniz zaman, həll edilməmiş və ya ezoterik hüquqi nəzəriyyəyə əsaslana bilməzsiniz.

Amma Loqan Aktının pozulması ümumi iddia ərizəsinin yüksək ahəngi ola bilər. Başqa sözlə, söhbət ağır cinayətdən gedir.

Öz ölkəsinə xəyanət edən bir casus kimi, Kuşner ABŞ-ın ən yaxşı maraqlarına qarşı hərəkət edib. Bu, həqiqətən, Trampın özü üçün impiçmentə səbəb olacaq cinayətidir.

Kuşner amerikan siyasi həyatının əsas prinsipini pozub: ikili sədaqət göstərib, İsrailin maraqlarını doğma ölkəsinin maraqlarından üstün tutub.



Tərcümə: Strateq.az

---

---