Şahnazaryan: "İsrail İrana qarşı müharibəyə başlayacaq. Azərbaycan isə..."

“İran hazırda ölkənin hərbi-siyasi rəhbərliyinin elan etdiyi kimi, uyğun vaxt və məkanda cavab zərbəsi endirməyə hazırlaşır”.
KONKRET.az xəbər verir ki, bu barədə erməni politoloq Aram Şahnazaryan deyib.

O xatırladıb ki, İran prezidenti Məsud Pezeşkianla Fransa prezidenti Emmanuel Makron arasında telefon danışığı olub. Pezeşkian həmkarına müharibədən yayınmağı, dünyada sülh və təhlükəsizliyin bərqərar olmasını ölkəsinin əsas prinsiplərindən biri hesab edir, lakin maraqlarının və təhlükəsizliyinin pozulması halında susmamağı düşünür.

Pezeşkian və İranın xarici işlər naziri vəzifəsini icra edən Əli Baqiri Xan deyir ki, İranın İsraildən qanuni müdafiə hüququ var. Və bəlkə də bu məntiqlə İran ölkənin şərq bölgələrində hava hücumundan müdafiəni gücləndirir.

Aram Şahnazaryan hesab edir ki, “Prezident Pezeşkyanın bəyanatına regionda vəziyyətin və gedən proseslərin ümumi fonunda baxmaq lazımdır. Son bir ildə İsrail açıq şəkildə təxribat və gərginlik səviyyəsini artırmağa çalışır. Məqsəd aydındır. İranı böyük regional müharibəyə cəlb etməyə cəhd edilir ki, bu da məntiqi olaraq ABŞ-ın, Qərbin və təbii ki, regionun digər ölkələrinin həmin müharibədə birbaşa iştirakını nəzərdə tutur.

Məlum səbəblərə görə, Netanyahu və İsrailin ekstremist qüvvələrinə oktyabrın 7-dən bəri düşdüyü vəziyyəti həm daxildə, həm də xaricdə xilas etmək hava və su kimi lazımdır. Bu, İsrail üçün strateji məqsəddir. Tehran bunu çox gözəl anlayır və tələdən yayınmağa çalışır.
Prezident Pezeşkian İranın İsraillə böyük, uzun və yorucu müharibəyə qarışmayacağını açıq şəkildə bildirib. Eyni zamanda, o, aydınlaşdırıb ki, bu, İranın qisas almaq hüququndan imtina etməsi demək deyil.

Unudulmamalıdır ki, İslam Respublikası onilliklər ərzində müəyyən edib ki, onun təhlükəsizlik mühiti və suverenliyinin bütövlüyü qırmızı xətlərdir ki, ona qarşı ən kiçik bir müdaxilə belə adekvat və mütənasib cavab alacaq və bunun alternativi ola bilməz. Pezeşkiyanın bəyanatının ikinci hissəsi buna sübutdur.

İranın ləyaqəti və reputasiyası İsrail tərəfindən böyük zərbə alıb və bu, cavabsız qalmayacaq. İran indi ölkənin hərbi-siyasi rəhbərliyinin elan etdiyi kimi, əlverişli vaxt və məkanda cavab zərbəsi endirməyə hazırlaşır.

Bir şey aydındır ki, regional və beynəlxalq şəraiti, mövcud böhranları və çoxşaxəli çağırışları nəzərə alsaq, heç bir fövqəldövlət, nə ABŞ, nə Rusiya, nə AB və mən deyərdim ki, Çin də müharibəyə can atmır. İran və İsrail arasında mümkün genişmiqyaslı müharibə onların bilavasitə strateji maraqlarına uyğun deyil. Bu, aydındır və mümkün müharibə təhlükəsini dayandırmaq üçün birbaşa və ya vasitəçiliyə əsaslanan diplomatik səylərlə sübut olunur.

Rusiya Federasiya Şurasının katibi Sergey Şoyqunun İrana səfəri regional hadisələrin məntiqinə sığmaya bilməzdi. Rəsmi xəbərlərdə bu barədə qısa eyham olsa da, bütün ekspert dairələri Şoyqunun İranın yüksək rütbəli rəhbərliyinə rəsmi Moskvanın və prezident Putinin özünün münaqişə ilə bağlı fikirlərini və mesajını çatdırması ilə razılaşır.
Tehran səfərindən sonra Bakıya səfərinə gəlincə, hər kəs bu fikirdədir ki, Şoyqu İsrailin şirnikləndirilməsinə boyun əyməmək və Təl-Əvivin anti-İran təxribatlarına qarışmamaq üçün İranın Azərbaycana açıq mesajını çatdırıb.

Yaradılan gərginlik və mümkün çağırışlar fonunda rəsmi Ankara ilə Bakının baxışları və yanaşmaları arasında böyük fərqlərin olacağını düşünmürəm. Əgər belə fikir ayrılıqları varsa, deməli, məncə, onlar taktiki xarakter daşıyır. Mümkün İran-İsrail müharibəsi də Azərbaycanın uzunmüddətli regional məqsəd və planlarını həyata keçirmək imkanı yarada bilər, lakin Bakıda İrana qarşı istənilən avantüranın nəticələri barədə xəbərdarlıq etmək üçün kifayət qədər sağlam düşüncə olmalıdır.

Hazırda Ermənistanla münasibətlərin rəsmi Tehran üçün nə qədər önəmli olduğu göz qabağındadır. Bunlar birbaşa İranın regional maraqları və təhlükəsizlik mühitinin qorunması ilə bağlıdır. Ola bilsin ki, İranın ali ruhani liderinin Paşinyanla sonuncu görüşündə Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı açıq-aydın bəyanatı buna sübutdur. İran ilk və yeganə dövlətdir ki, dəhlizin Ermənistan üçün təhlükələrini ən yüksək səviyyədə açıq şəkildə ifadə edib.

---

---