Pul var, nəticə yox: Nazirlik büdcəni talayan rayon məktəblərini necə yaradır?

Nadir İsrafilov: “İndi müsabiqədə yüksək bal toplayanları mərkəzdə saxlayır, zəifləri isə ucqarlara göndərirlər”

Dövlət İmtahan Mərkəzi (DİM) 2016/2017-ci tədris ilində şəhər və rayonlar üzrə ali məktəblərə qəbul olmayan və ümumiyyətlə, universitetlərə sənəd verməyən məktəblərin adlarını açıqlayıb. Bu Dövlət İmtahan Mərkəzinin “Abituriyent” jurnalının 12 saylı buraxılışında öz əksini tapıb. Məlum olub ki, bir sıra bölgələrdəki kəndlərdə bir nəfər də olsun ali məktəbə qəbul olmayıb. Yaxud da ümumiyyətlə, sənəd verməyib.

Qəbul səviyyəsi “sıfır” olan məktəblər...

Bu siyahıda Naxçıvanın Nəcəfəli Dizə kənd tam orta məktəbinin, Culfa rayonunun Ləkətağ kənd, Gal kənd və Şəhid Rəqib Quliyev adına Boyəhməd kənd tam orta məktəbinin, Ordubad rayonunun şəhid Əşrəf İbrahim adına Baş Dirzə kənd və Nürgüt kənd tam orta məktəblərinin, Şahbuz rayonundan Türkeş kənd, Güney Qışlaq kənd və İ.D.Rüstəmov adına Badamlı kənd tam orta məktəbinin, Ağcabədi rayonundakı S.Hüseynov adına Xocavənd kənd 1 saylı tam orta məktəbinin, Ağdam rayonunun 9,14, 39,97, 111, 122, 125 saylı, I Baharlı kənd və Hacıturallı kənd tam orta məktəblərinin,Ağdaş rayonundakı məktəblərdən B.Əzizov adına Qaradeyin kənd, İ.Ələsgərov adına Xosrov kənd, Z.Maqsudov adına Ərəbocaq kənd və T.Rüstəmov adına Aralbir kənd tam orta məktəblərinin, Ağstafa rayonunun R.Alıcanov adına Köçvəlli kənd tam orta məktəbinin, Ağsu rayonunun Abbasxanlı kənd, Aratkənd kənd, İlxıçı kənd, Kəndova kənd, Muradlı kənd, Padar kənd, Padarqışlaq kənd, Rəhimli kənd, Ülgüc kənd və Çaparlı kənd tam orta məktəblərinin, Astara rayonunun 7 saylı şəhər, Ərçivan qəsəbə 1 saylı, T.Rüstəmov adına Miki kənd, E.Baxşiyev adına Rinə kənd, B.Rüstəmov adına Asxanakəran kənd, Sım kənd, Sipiyəpart kənd tam orta məktəblərinin, Balakən rayonunun Sarıbulaq kənd və İtitala kənd tam orta məktəblərinin, Beyləqan rayonunun A.Quliyev adına İmamverdilər kənd tam orta məktəbinin, Biləsuvar rayonunun R.Rzayev adına Nəsimikənd kənd və Çinarlı kənd tam orta məktəblərinin, Cəbrayıl rayonunun Dağtumas kənd və 2 saylı tam orta məktəblərinin,Cəlilabad rayonunun Təklə kənd, Ləkin kənd, Cəlayir kənd, Cəngan kənd, Şorbaçı kənd, Boyxanlı kənd, Uzuntəpə kənd 2 saylı, Hacıməmmədli kənd, Musalı kənd, Xəlilabad kənd, Məşədilər kənd, Alaşar kənd və Şükürlü kənd tam orta məktəblərinin, Daşkəsən rayonunun Daşkəsən qəsəbə, G.İsmayılov adına Aşağı Daşkəsən qəsəbə, S.İsgəndərov adına Quşçu qəsəbə, A.Rüstəmov adına Qabaqtəpə kənd, F.Ələsgərov adına Kəmərqaya kənd, Çanaxçı kənd, Zinzahal kənd, Dəstəfur kənd və Güneykənd kənd tam orta məktəblərinin, K.Qafarov adına Alunitdağ qəsəbə, Ş.Cavadov adına Təzəkənd kənd, Qaraqollar kənd, Zəylik kənd, Astaf kənd və Alaxançalı kənd orta məktəblərinin, Fizuli rayonunun 6,8,11,55 saylı, Qayıdış qəsəbə 3 saylı, Qazaxlar kənd, Üçbulaq kənd, Aşağı Alıxanlı kənd tam orta məktəblərinin, Gədəbəy rayonunun Habil Allahyarov adına Soyuqbulaq kənd, Söyüdlü kənd, Düzyurd kənd, Sarıhəsənli kənd, Daryurd kənd, Qızılqaya kənd, Pərizamanlı kənd, Şahdağ kənd və Səbətkeçməz kənd tam orta məktəblərinin, Goranboy rayonunun Nizami kənd, S.Məmmədov adına Zeyvə kənd, Ü.Məhərrəmov adına Dəyirmanlar kənd R.Qasımov adına Qırıxlı kənd, H.Sarıyev adına Yəhərçi Qazaxlar kənd və N.Nəbiyev adına Xınnalı kənd tam orta məktəblərinin, Göyçay rayonunun S.Vurğun adına şəhər internat və Q.Baxışov adına Çərəcə kənd tam orta məktəblərinin, Göygöl rayonunun Zurnaband kənd, Çaykənd kənd, Quşçu kənd, N.Verdiyev adına Sarısu kənd, Dozular kənd, Kərəmli kənd, Mixaylovka kənd və Köşkü kənd tam orta məktəblərinin, Hacıqabul rayonunun Hacıqabul 2 saylı şəhər, A.Baxşəliyev adına Şorbaçı kənd və V.Mustafayev adına Qarasu kənd tam orta məktəblərinin, Xaçmaz rayonunun 4 saylı, Xudat 4 saylı şəhər, Y.Şahbazov adına Alekseyevka kənd, Niyazabad kənd, Z.Abdullayev adına Uzunoba kənd, Susay kənd və Qadaşoba kənd tam orta məktəblərinin, Xızı rayonunun Fındığan kənd tam orta məktəbinin, Xocalı rayonunun Qaragav kənd tam orta məktəbinin (Oğuz rayonu), Xocavənd rayonunun Muğanlı kənd 1 saylı tam orta məktəbinin, İmişli rayonunun V.Haqverdiyev adına Mürsəlli kənd, A.Mejdunov adına Murğuzallı kənd, A.Allahverdiyev adına Qaralar kənd, Sarxanlı kənd 2 saylı, F.Əsədov adına Qaraqaşlı kənd, İ.Əliyev adına Qulubəyli kənd və F.Cəbrayılov adına Şahverdili kənd tam orta məktəbinin, M.Şirinov adına Qaradonlu kənd və Gövhərli kənd tam orta məktəbinin, İsmayıllı rayonunun Zərnava kənd, Xəlilli kənd və Uştalqışlaq kənd tam orta məktəbinin, B.Mirzəyev adına Sulut kənd və Kürdeldarbəyli kənd tam orta məktəbinin, Kürdəmir rayonun Karrar qəsəbə, Mollakənd qəsəbə, E.Zülfüqarov adına Şilyan kənd, Qarabucaq kənd, Q.Sadıqov adına Mollakənd kənd, Ərəbxana kənd, Cəyli kənd, Carlı kənd, Məhərrəmli kənd, Z.Əhmədov adına Şilyan kənd və Mürtülü kənd tam orta məktəbinin, Söyüdlər kənd, Böyük Kəngərli kənd, Ərəbqubalı kənd və Bəyi kənd tam orta məktəbinin, Qax rayonunun Zərnə kənd və Ağyazlı kənd tam orta məktəbinin Qəbələ rayonun Tola kənd tam orta məktəbinin, Qobustan rayonun Ə.Nəbiyev adına Təklə Mirzəbaba kənd, Bəklə kənd, Bədəlli kəndi, Yekəxana kənd və Dərəkənd kənd tam orta məktəbinin, Quba rayonunun Aşağı Tüləkaran kənd, N.Dadaşov adına İspik kənd, Ə.Vəliyev adına Rustov kənd, M.Abdullayev adına Qam-qam kənd, N.Rzayev adına Əsparasti kənd, M.Zöhrabov adına paşaoba kənd və A.Əliyev adına Əliməmədoba kənd tam orta məktəbinin, Qırmızı qəsəbə 1 saylı, Möhüc kənd, C.Bayramov adına Zərqova kənd və Utuq kənd tam orta məktəbinin, Qusar rayonunun 4 saylı, Qənərçay kənd, Şirvanovka kənd, Qalacıq kənd, Cağarqışlaq kənd, Yuxarı Kalunxur kənd və Həsənqala kənd tam orta məktəbinin, Lerik rayonunun Lerik şəhər 2 saylı, Cəngəmiran kənd və Anbu kənd tam orta məktəbinin, Lənkəran rayonun Biləsər kənd, Xarxatan kənd, Qumbaşı kənd, Tatova kənd və Moloja kənd tam orta məktəbinin, Masallı rayonunun Qodman kənd və Öncəqala kənd tam orta məktəbinin, Naftalan şəhərinin Z.rüstəmov adına Qaşaltı Qaraqoyunlu kənd tam orta məktəbinin, Neftçala rayonunun Mayak kənd 1 saylı, Astanlı kənd və Boyad kənd tam orta məktəbinin, Oğuz rayonunun O.Tayıflı adına Tayıflı kənd tam orta məktəbinin, Saatlı rayonunun Məzrəli kənd, Mircəlalkənd kənd, Azadkənd kənd və Smadakənd kənd tam orta məktəbinin, Sabirabad rayonunun 7 saylı şəhər, Həşimxanlı 1 saylı kənd, Axıska kənd, Surra kənd, Zəngənə kənd, Balvar kənd, Kovlar kənd və Qaragünə kənd 2 saylı tam orta məktəbinin, Muradbəyli kənd və C.Xəlilov adına Çağırqan kənd tam orta məktəbinin, Samux rayonunun Əhmədbəyli kənd tam orta məktəbinin, Siyəzən rayonunun S.Zeynalov adına Böyük Həmyə tam orta məktəbinin, Şabran rayonunun Pirəbədil kənd, Çölquşçu kənd və H.Əliyev adına Dağbilici kənd tam orta məktəbinin, Şamaxı rayonunun A.babaşov adına Şəhriyar qəsəbə, Y.Məmmədəliyev adına qəsəbə, Qızmeydan kənd, C.Heydərov adına Dəmirçi kənd, Mirikənd kənd, II Cabanı kənd, F.Şixəliyev adına Bağırlı kənd, A.Rəcəbov adına Qaravəlli kənd və Kələxana kənd tam orta məktəbinin, H.Hüseynov adına Çarhan kənd, keçmədin kənd, Hacıqədirli kənd və Kərkənc kənd tam orta məktəbinin, Şəki rayonunun Qozlubulaq kənd və Çayqaraqoyunlu kənd tam orta məktəbinin, Şəmkir rayonunun Günəşli kənd, N.Nəsirov adına Ələsgərli kənd, R.Əliyev adına kənd orta məktəbi (Bitdili kəndi), Fizuli kənd, Kür qəsəbə 1 saylı və İrmaşlı kənd 1 saylı tam orta məktəbinin, Tovuz rayonunun H.Vəliyev adına Əlibəyli kənd, N.Yusifov adına Ağdam kənd, C.Abdullayev adına Ağbaşlar kənd və Əhmədabad kənd tam orta məktəbinin, Qovlar şəhər 3 saylı tam orta məktəbinin, Ucar rayonunun Bərgüşad kənd 2 saylı, Ə.Məmmədov adına Müsüslü kənd və T.cavadov adına Yuxarı Şilyan kənd tam orta məktəbinin, Yardımlı rayonunun şəhər 4 saylı, Telavar kənd, Horavar kənd, Avaş kənd, Porsova kənd, Şilavangə kənd, Sırıq kənd, Osnəkəran kənd, Honuba-Şıxlar kənd, Horonu kənd və Separadi kənd tam orta məktəbinin, Yevlax rayonunun Nemətabad kənd, Rüstəmli kənd və Nərəmli kənd tam orta məktəbinin, Zaqatala rayonunun Şəhər İnternat, Əliabad qəsəbə 1 saylı, Əliabad qəsəbə 4 saylı, Qandax kənd, Maqov kənd, Mosul kənd, Üçüncü tala kənd, Çobankol kənd və Zəyəm kənd tam orta məktəbinin, Zəngilan rayonunun 5 və 32 saylı kənd tam orta məktəbinin, Zərdab rayonunun C,Azayev adına Şahhüseynli kənd, C.Məmmədquluzadə adına Yuxarı Seyidlər kənd və M.Müşfiq adına Dəliquşlu kənd tam orta məktəbindən bir abuteriyent ali təhsil müəssisəsinə qəbul olmayıb.

Çeşidləmə siyasəti davam edir...

Maraqlıdır, qəbul səviyyəsi “sıfır” olan məktəblərdə bəs nə keçilib?Görünən odur ki, bu müəssisələrə sadəcə dövlət büdcəsi sərf olunub.Ekspertlər nə düşünür?



Təhsil məsələləri üzrə ekspert Nadir İsrafilov “Cümhuriyət” qəzetinə açıqlamasında deyib ki, belə hallar əvvəllər də olub, lakin bu dərəcədə və bu miqyasda yox: “Yaşlı və orta nəsilin nümayəndələri bilməmiş deyil ki, o qədər də uzaq olmayan keçmişdə bir çox alimlərimiz, və digər ixtisas və peşə sahibləri olan tanınmış ziyalılarımız məhz region məktəblərinin yetirmələri olardı. Gədəbəy, Tovuz, Yevlax və bir çox digər bölgələrin məktəbləri, müəllimləri nümunə göstərilərdi. Sonralar bizə məlum olan, olmayan obyektiv və subyektiv səbəblərdən vəziyyət nəzərə çarpacaq dərəcədə dəyişdi.Hazırda ildən-ilə ən yüksək göstəriciər əsasən eyni lisey, gimnaziya və bir sıra digər elit məktəblərin ayağına yazılır.Əlbəttə, bu da ürəkaçan hal olmayıb və təhsilimizə heç də başucalığı gətirmir.Səbəblər çoxdur.

Ən başlıcası isə təhsil sahəsində də meyvə-tərəvəzdə olduğu kimi “çeşidləmə” aparmağımızdır.Ən yaxşı müəllimləri və şagirdləri seçib, “imkanlı” məktəblərə yığırıq.Bir məktəbdə bolluqdan texniki avadanlıqlar ambarda yatır, digər hansındasa adi kseroks aparatı belə yoxdur.Hansısa məktəb ildə olmasa da, iki-üç ildən bir təmir olunur, hansısa məktəbə yarandığı gündən bəri bir mıx da olsa vurulmur”.

Ekspert deyib ki, Sovet dönəmində təyinat deyilən bir prosedur var idi ki, savad və səviyyəsindən asılı olmayaraq hamı müvafiq ərazi üzrə yerlərə göndərilirdi: “İndi müsabiqə və müsahibə adı ilə ən yüksək bal toplayanları mərkəzdə saxlayır, “ortababları” nisbətən yaxın regionlara, “zəifləri” isə ucqarlara göndərirlər. Regionların inkişafı təkcə yol çəkmək, abadlaşdırma işləri aparmaqdan ibarət deyil.Təhsildə ögey-doğmalıq yol verilməzdir.Əlbəttə, bu istiqamətdə atılan müəyyən addımları qiymətləndirməmək də ədalətsizlik olardı.Müəyyən işlər gedir, lakin hesab edirəm ki, bu vəziyyət hələ müəyyən bir müddət də davam edəcək”.

Alçina Amilqızı
Cebhe.info

---

---