“RUSİYANIN EMMANUEL MAKRONU” –Ölkənin gündəmini dəyişmiş 21-ci əsr siyasətçisi - TƏHLİL

Leonid Raqozin

“Əl-Cəzirə”

***

Önümüzdəki ayın prezident seçkilərində Vladimir Putin nə şansa, nə də onu məğlub etmək istəyinə sahib bir neçə namizədlə yarışacaq. Kreml təbliğatının virtual reallığından kənarda bu kampaniya Rusiyanın hazırkı lideri və onun harizmatik, super-səmərəli rəqibi Aleksey Navalnı arasında rəqabət kimi yadda qalacaq.

Yasağa baxmayaraq, Navalnı bu kampaniyadan qalib kimi çıxır. Kremlin təşəbbüsünü ələ keçirərək, o, hakimiyyətə öz gündəmini sırımağı bacarıb. Vladimir Putinin siyasi maşını sadəcə fəal olmaq əvəzinə, reaktiv rejimə keçmək məcburiyyətinə qalıb. O, Navalnının hücumlarını dəf edir, eyni zamanda, Navalnıya alternativ saxta liberal müxalifət qurmağa çalışır.

Putin qətiliklə mart ayında prezident seçiləcək və önümüzdəki illərdə Rusiyanı idarə etməyə davam edəcək, amma o, Navalnı və ardıcılları tərəfindən radikal şəkildə dəyişmiş siyasi landşaftda fəaliyyət göstərəcək.

Əsas dəyişiklik – coğrafidir. 20 ildir ki, Putin əleyhinə etiraz aksiyası bir çox rusların Moskva və Sankt-Peterburqun "liberal gettoları"na istinadı ilə məhdudlaşdırılıb. Bir il əvvəl bu, regionlarda genişlənərək bütün ölkəyə yayılıb, halbuki şəhərli demokratlar uzun illər Sibirdəki Kemerovo mədən vilayətini və ya Moskvadan cənub-şərqdəki aqrar Tambov bölgəsini ümidsiz hesab ediblər.

Navalnı, həmçinin etiraz nümayişinin demoqrafiyasını dəyişib. İndi, bütün həyatları boyu Rusiyanı Putinsiz görməyən və bu status-kvonun saxlanılma perspektivi ilə xəyalları alt-üst olan 20 il yaşlı gənclər də böyük ölçüdə aksiyalara qatılırlar. Bu nəsil Kremlin televiziya təbliğatı üçün əlçatmazdır və rejim üstünlük təşkil etdiyi media – sosial şəbəkələr və video bloqlar vasitəsilə onları öz səfinə çəkmək üçün mübarizə aparır.

Navalnı şəhərdəki çox sayda insan arasında tanınma qazanıb və cəmiyyətin layiqli üzvü olma mövqeyindədir. Moskvada və Sankt-Peterburqda icazəsiz etiraz nümayişləri indi hakimiyyət orqanları üçün çox təhlükəlidir, etirazlar daha böyük aksiyalara səbəb ola bilər.

Amma bir mühüm element hələ də yoxdur. Şəhər liberalları dar gündəmi genişləndirsə də, Navalnı, dörddəbir əsr əvvəl Şərqi Avropada kommunist rejimləri taxtdan endirən əhatəli müxalifəti – anti-Putin koalisiyasını bu günə qədər qura bilməyib.



Navalnının ifrat sağçılara meyllənməsi



On il əvvəl Navalnı, ilk növbədə, korrupsiyaya qarşı mübarizədə təşəbbüskar kimi ortaya çıxdıqda, koalisiya quruculuğu cəhdini edib. Libertarian zolaqlı liberal kimi, ağıllı iş sayılmasa da, ilk dəfə milliyyətçilərə – Rusiya daxil olmaqla, bütün Şərqi Avropa ölkələrində olduqca mühüm elementə müraciət edib.

Səfərbərlik rolu oynayan demokratları və milliyyətçiləri birləşdirən ittifaqlar bütün regionda antikommunist inqilabların uğurunu təmin edib. 2004 və 2014-cü illərin Ukraynada inqilabları da həmin ittifaq sayəsində zəfər qazanıb.

Rusiyada milliyyətçi gündəm əsasən Şimali Qafqaz və miqrasiya ilə cəmləşmiş etnik mütəşəkkil cinayətkarlıqla şərtlənir. ABŞ və Almaniyadan sonra xarici miqrantların qəbulunda Rusiya dünyada üçüncü sıranı tutur. Miqrantların əksəriyyəti isə əsasən Mərkəzi Asiyanın müsəlman ölkələrindən gələnlərdir.

Ksenofobiyanın çirkin məqsədi narahatlıqlar doğurur. Bir çox digər Avropa ölkələrində olduğu kimi, milyonlarla rusiyalıya bu, artıq liberalların "oyuncaq məsələləri"ini (məsələn, LGBT fəalları və ya radikal rəssamlara divan tutulması, “Pussy Riot”un mühakiməsi) xatırlatmır.

2007-ci ildə Navalnının milliyyətçilərlə flirti eybəcər hal alıb. Navalnı Amerikanın “Tea Party” (“Çay Partiyası”) ritorikasından təsirlənərək bir video yayıb. Həmin videoda o, miqrantları nəcislə müqayisə edib, zəruri müdafiə məqsədi ilə odlu silahın leqallaşdırılmasına çağırış edib. Bu fikirlər nəticəsində o, çox sayda liberal dost və potensial müttəfiqi itirib və Qərbdə "milliyyətçi" marka ilə tanınıb.

Rusiya milliyyətçilərinə Qərbin ikrahında Putinin də payı var. 2012-ci ildə Bolotnaya meydanında etiraz aksiyasının yatırılmasının ardınca bəzi rus milliyyətçilərinin 2014-cü ilin Maydan inqilabından sonra Ukraynaya mühacirət etməsi və Ukrayna tərəfində Rusiya dəstəkli qüvvələrə qarşı vuruşduğu da məlumdur. Çünki Putin Rusiyada yaşayır və hökmranlıq edir.



21-ci əsr siyasətçisi



Navalnı vaxt keçdikcə inkişaf edib və platformasının sağçı elementi demək olar ki, yox olub. Artıq bir neçə məsələyə ehtirasla yanaşan fəaldır.

Onun prezident kampaniyası baş tutmasa da, hər hansı milliyyətçi ritorikası yoxdur və sosial-demokrat solçuluğa meyllənib, bu da Navalnıya, hazırda Putinin “Vahid Rusiya” (“Yedinaya Rossiya”) və kvazi-müxalifətçi Kommunist Partiyası arasında bölünmüş daha geniş seçici çevrəsinə girmək üçün yol açır.

Nəhayət, o, XX əsrdə köhnəlmiş sol-sağ dixotomiya xaricində fəaliyyət göstərən 21-ci əsr siyasətçisidir. Müttəfiqləri onu Fransa prezidenti Emmanuel Makronun rus versiyası kimi qiymətləndirirlər.

Navalnı qarşısında duran əsas problem rusların Ukraynasayağı zorakı inqilab perspektivinə son dərəcə meylsizliyi ilə bağlıdır. Çünki Yer üzündə həyatı məhv etmək üçün kifayət qədər nüvə silahı ehtiyatına malik bir ölkədə bu, həqiqətən dəlilik olardı.

Eyni zamanda, ölkə daxilində və beynəlxalq səviyyədə Kremlin özü bu çox orijinal qorxunun istismarını bu günə qədər çox uğurla həyata keçirir. Amma bu “ev”in daşları artıq uçulub tökülür.

Rus yazıçısı Korney Çukovskinin məşhur bir kəlamı var: "Bir şeyə nail olmaq istəyən Rusiyada uzun bir ömür yaşamalıdır".

Navalnı uzun bir oyun üçün münasib aktyordur.

Tərcümə: Strateq.az

---

---