Sarqsyanın “kitayski” xəyalları... - Reallıqdan nə qədər uzaq olasan ki...?

Sarqsyanın “kitayski” xəyalları...
Ermənistanın hazırkı rəhbərliyinin Qərbə doğru sürüklənmə sürəti artdıqca köhnə hökumət nümayəndələrinin siyasi reabilitasiya ümidi ilə acınacaqlı mövcudluğunu xatırladan səsləri tez-tez eşidilir. Belə ki, Ermənistanın eks-prezidenti Serj Sarqsyan Çinin ən nüfuzlu qəzeti olan “Jemin Jebao”da dərc olunan “Erməni və Çin xalqlarının ortaq taleyi” adlı məqaləsindəki “faktları” ilə Çin ictimaiyyətini fəth etmək qərarına gəlib.

“Ermənistan ilə Çin arasında əməkdaşlığı yeni, strateji səviyyəyə qaldırmaq üçün vaxt yetişib, çünki beynəlxalq gündəmdəki bir sıra məsələlərdə hər iki ölkənin maraqları oxşardır. Şübhə yoxdur ki, Çin Cənubi Qafqazdakı geosiyasi reallıqları çox yaxşı başa düşür və Pekin açıq-aydın bizim regionda sülh və inkişafa yönəlmiş, Ermənistanı təcrid etməyə yönəlməyən beynəlxalq layihələrin həyata keçirilməsində maraqlıdır”, - deyə xəyalpərəst Sarqsyan yazır.

Onun sözlərinə görə, “Şimal-Cənub layihəsi çərçivəsində Ermənistan ilə Çin arasında zəngin əməkdaşlıq təcrübəsi son dərəcə vacibdir və bu, Çinin regionda nəqliyyat əlaqələrini gücləndirmək səylərinə yeni təkan verməlidir: “Sivilizasiyaların qovşağında yerləşən ölkəmiz həmişə Şimalla Cənubu birləşdirməyə, Şərqlə Qərb arasında körpülər salmağa çalışıb. “Dağlarda ada” olmaq heç vaxt bizim arzumuz və ya məqsədimiz olmayıb. KTMT və Aİİ üzvü olmaqla biz eyni vaxtda Çinin “Bir kəmər, bir yol” təşəbbüsündə iştirakda maraqlı olmağımızı təmin edə bilmişik, digər tərəfdən isə Qərblə sağlam münasibətlər qurmuş, onları heç vaxt digər supergüclərin maraqlarına qarşı qoymamışıq”.

Bütövlükdə yuxarıda deyilənlərin hamısı yalandır, çünki Ermənistanın Cənubi Qafqazda autsayder ölkəyə çevrilməsi və regional layihələrdən təcrid olunmasında Sarqsyanın özünün kifayət qədər rolu var. Bütün bunlar Ermənistanın Azərbaycana qarşı ərazi iddiası irəli sürməsi nəticəsində baş verib ki, bu da Azərbaycan torpaqlarının işğalına səbəb olub.

Sarqsyan hətta pafosla bəyan edir ki, “Qarabağ heç vaxt Azərbaycanın bir hissəsi olmayacaq”. Amma indiki reallıqlar əlləri dirsəklərinə qədər günahsız azərbaycanlıların qanına bulanmış pafoslu yalançı və hərbi cinayətkarın fantaziyalarını əks etdirmir.

İndi bu ağıllı sifətli təqaüdçü Çin mətbuatında özünü biabır edərək açıq cəfəngiyyatlar uydurur. Sarqsyan hansı “Şimal-Cənub” layihəsi çərçivəsində Ermənistanla Çin arasında zəngin əməkdaşlıq təcrübəsini” iddia edir?

O, ilk növbədə bilməlidir ki, Şimal-Cənub nəqliyyat layihəsi Çinin rəqibi olan Hindistan üçün sərfəlidir. Asiyanın iki ən böyük iqtisadiyyatı arasında gərgin münasibətlər heç kimə sirr deyil və bütün regionlara əhəmiyyətli dərəcədə təsir edir. Çin “Bir kəmər, bir yol” təşəbbüsü çərçivəsində Hindistan üçün dəhliz yaradılmasını təklif etsə də, Yeni Dehli bu layihəni dəstəkləmir. İqtisadi rəqabətdən əlavə, ölkələr arasında ərazi mübahisələri də mövcuddur ki, bu da onların qarşılıqlı fəaliyyət prosesini çətinləşdirir.

Hindistan həmçinin “Bir kəmər və yol” təşəbbüsünə qarşı çıxır. Çünki layihə Kaşqarı (Çin) Pakistanla mübahisəli Kəşmir bölgəsi vasitəsilə Pakistanın Qvadar limanına birləşdirən Çin-Pakistan iqtisadi dəhlizini ehtiva edir.

Son 10 ildə 150-dən çox ölkə və beynəlxalq təşkilatın daxil olduğu Çinin 2013-cü ildə “Bir kəmər, bir yol” təşəbbüsünü həyata keçirməsi Pekini Cənubi Qafqaza daha da yaxınlaşdırıb. İqtisadi baxımdan Hindistan Avropaya çıxış üçün Cənubi Qafqazın logistik imkanlarından istifadə etməkdə maraqlıdır və Azərbaycan ilə Gürcüstan ərazilərindən keçən “Bir kəmər, bir yol” layihəsi çərçivəsində Çinin artan təsir və imkanlarına qarşı çıxmaq niyyətindədir. Bu səbəbdən son bir neçə ildə Hindistan Cənubi Qafqazda öz təsirini artırmaqda fəallaşıb, ilk növbədə Ermənistanla münasibətlərə diqqət yetirir.

Lakin Ermənistan ərazisindən keçən Şimal-Cənub layihəsinin yaxın gələcəkdə reallaşacağı ehtimalı yoxdur. Ermənistanda Şimal-Cənub magistralının tikintisinə 2009-cu ildə başlansa da, hələ də başa çatdırılmayıb. Təxmini hesablamalara görə, xarici sərmayələrin cəlb edilməsi şərti ilə İran sərhədindən Gürcüstan sərhədinə Ermənistan ərazisindən keçən marşrut 2030-cu ilə qədər tamamlanacaq. Hindistanın Şimal-Cənub nəqliyyat layihəsində maraqlı olduğu barədə bəyanatlara baxmayaraq, ölkə hələ ki, bu layihəyə sərmayə qoymağı düşünməyib. Çin də Şimal-Cənub layihəsinin Ermənistan marşrutuna sərmayə qoymağa maraq göstərməyib.

Bundan əlavə, İranda “Şimal-Cənub” beynəlxalq nəqliyyat dəhlizinin quru hissələrini birləşdirən Rəşt-Astara dəmir yolunun çatışmayan 162 km-lik hissəsinin tikintisi davam etdirilir. İşlərin 2029-cu ilə qədər başa çatdırılması planlaşdırılır. Bu bölmə İran, Azərbaycan və Rusiyanı birləşdirəcək. Bu da öz növbəsində Şimal-Cənub magistralının Ermənistan marşrutuna Hindistanın marağının gözlənilən azalmasına gətirib çıxaracaq. Əsl alternativ kimi Hindistan Azərbaycan ərazisini Avropa bazarına çıxmaq imkanı kimi nəzərdən keçirəcək. Uzaqgörməyən fikirləri ilə ancaq zəif düşüncə nümayiş etdirən Sarqsyan bunu başa düşməlidir...

ayna.az
Tarix: 10-04-2024, 11:37
Xəbəri paylaş



Xəbər lenti

Gündəm

Əyalət

Siyasət

Cəmiyyət

Hadisə

Şou biznes

Sosial

İdman